Αγνή: Η μοναχοθυγατέρα του Μεγάλου Άρχοντα Αλέξιου Καλλέργη.

  

Επιμέλεια κειμένου Ρίκη Ματαλλιωτάκη

Για τον Αλέξιο Καλλέργη, τον αποκαλούμενο και Μέγα Άρχων -ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ- έχουμε ήδη μιλήσει, επομένως ξέρουμε πως υπήρξε μια μεγάλη μεν διττή ωστόσο προσωπικότητα που άλλοι όμνυαν στο όνομα της και άλλοι απέπεμψαν στο πυρ το εξώτερο. 

Επομένως σήμερα θα μιλήσουμε για την Αγνή, τη μοναδική νόμιμη κόρη του που ειχε ο Αλέξης Καλλέργης με την Ειρήνη Σκορδύλη  εκτός από τους έξη γιους- Μάρκος, Ιωάννης, Γεώργιος, Λέων, Ματθαίος και Ανδρέας τα ονόματά τους.-

 

Η Αγνή λοιπόν γεννήθηκε και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της στο Καστρί, ένα μικρό και άσημο χωριουδάκι σήμερα του δήμου Μυλοποτάμου, της περιφερειακής ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης με μόλις είκοσι τρεις κατοίκους- σύμφωνα με την απογραφή του 2011-

Τότε όμως τα πράγματα για το Καστρί δεν ήταν έτσι, το Καστρί του13ου αιώνα ήταν η έδρα του αντάρτικου και το στοιχειώδες κράτος του του Αλέξη Καλλέργη όπου είχε κτίσει το κάστρο του.

- Σύμφωνα με έγγραφο του 1374 από το δουκικό αρχείο του Χάνδακα, αναφέρεται ανήκε στον Αλέξιο Καλλέργη από το 1341. Στο χρονικό του, ο Λορέντζο ντε Μονάκις αναφέρει ότι οι Καλλέργηδες κατασκεύασαν στο Καστρί οχυρό, το οποίο σώζεται μέχρι σήμερα. Από αυτό το οχυρό πήρε το όνομά του ο οικισμός. Δουκικό έγγραφο του 1382 αναφέρει ότι ο Ιάκωβος ντε Μέντιο αγόρασε ένα ιπποτικό φέουδο στο Καστρί και δύο πεζικά φέουδα στο Μελιδόνι-

 

 Ένα καλοχτισμένο και αψηλό κάστρο τριγύριζε και προστάτευε το χωριό, ενώ στον κεντρικό λοφίσκο που το έλεγαν Απανωκάστρι ήταν χτισμένη η εκκλησία της Παναγίας κι όπως  όλοι οι μεγάλοι άρχοντες της Κρήτης, έτσι κι εδώ είχε χαράξει τα οικόσημά του ο Αλέξιος που υπάρχουν μέχρι σήμερα.

Η  μοναχοκόρη λοιπόν του ισχυρότερου άντρα της Κρήτης παντρεύτηκε με γάμο λαμπερό- αρνιά στις σούβλες, πιλάφι, βραστό και κρασί μπόλικο, Μυλοποταμίτικο  κύλησε απ’ τα βαρέλια εκείνο το βράδυ- τον βενετοκρητικό Ιάκωβο Κορνάρο που μερικοί τον έλεγαν και Κορναράκη και μένει στο Καστρί, μετά όμως από την υπογραφή της συνθήκης του 1299 μεταξύ Βενετίας – Καλλέργη γίνεται κάτοικος Χάνδακα όπου θα ζήσει το υπόλοιπο της ζωής της.

 Τα χρόνια ωστόσο περνούν, ο πατέρας της πάνε πια δέκα χρόνια που πέθανε κι εκείνη νοιώθει αδύναμη και άρρωστη. Βλέπει το θάνατο να σιμώνει και σκέφτεται πως  πρέπει να φτιάξει τη διαθήκη της. Έτσι ακριβώς θα γράψει ο νοτάριος στο κείμενο της διαθήκης στις 9 Φεβρουαρίου του έτους 1331: «Επειδή η Αγνή Καλλέργη βλέπει το θάνατο να την πλησιάζει ….με κάλεσε στο χωριό Καστρί και μου ζήτησε να συντάξω τη διαθήκη της», αναφέρει ο νοτάριος στο πρακτικό του.

Το κείμενο της διαθήκης της Αγνής είναι ενδιαφέρον. Η Αγνή κληροδοτεί στην Επισκοπή Μυλοποτάμου όπου είναι θαμμένοι οι γονείς της 20 υπέρπυρα για να τη μνημονεύει ο επίσκοπος Μακάριος. Η πληροφορία είναι σημαντική διότι επειβεβαιώνει ότι τηρήθηκε ο πολυσυζητημένος όρος της συνθήκης να μπορεί να διατηρεί ο Αλέξιος έναν ορθόδοξο επίσκοπο στην λατινοκρατούμενη Κρήτη.

 

 Η Αγνή κληροδοτεί στον άντρα της Ιάκωβο Κορνάρο το μεγαλύτερο μέρος της προίκας της και όλη την υπόλοιπη κινητή και ακίνητη περιουσία της. Το υπόλοιπό χρηματικό ποσό μοιράζει σε εκκλησίες, στο μοναστήρι των Σιναιτών και σε διάφορους συγγενείς της.

 

 Πολύ λίγο έζησε η Αγνή μετά την σύνταξη της διαθήκης της. Το 1333 μαρτυρείται σε εξοφλητική απόδειξη του Πρωτόπαππα Κώστα Βεργίτση ότι αυτός εισέπραξε τα χρήματα που άφησε η Αγνή με τη διαθήκη της στην Παναγία του χωριού Κάτω Καστρί για να τη μνημονεύει. Άρα το 1333 η σεμνή κρητικιά αρχόντισσα, κόρη ενός μεγάλου πατέρα  έχει ήδη φύγει.