Σπήλαιο Μελιδονίου ή «Γεροντόσπηλιος»: Άλλος ένας τόπος Κρητών Εθνομαρτύρων και Τούρκικης ανανδρίας

Επιμέλεια κειμένου Ρίκη Ματαλλιωτάκη

 Το σπήλαιο Μελιδονίου ή αλλιώς  «Γεροντόσπηλιος» βρίσκεται περίπου 1800μ βορειοδυτικά του χωριού Μελιδόνι Μυλοπόταμου, σε υψόμετρο 220μ, στη δυτική μεριά του όρους Κουλούκωνα και παρουσιάζει μεγάλο ιστορικό ενδιαφέρον αφού κατά  τα Μινωικά ακόμα χρόνια υπήρξε λατρευτικό κέντρο που μέσα του λατρεύονταν ο μυθικός Χάλκινος γίγαντας της Κρήτης Τάλως που είχε αναλάβει την ασφάλεια και την προστασία του νησιού , από εξωτερικούς και εχθρούς.

Το σπήλαιο Μελιδονίου όμως συνδέεται και με την τραγική ιστορία των Κρητών που κάηκαν ζωντανοί εκεί μέσα μια και 370 γυναικόπαιδα και 30 πολεμιστές το χρησιμοποίησαν ως καταφύγιο τον Οκτώβριο του 1823 προκειμένου να αποφύγουν τούρκικο ζυγό.

Ιστορικά γεγονότα αναφέρουν ότι ο Χουσείν Μπέις που πληροφορήθηκε τη κρυψώνα αυτή , κύκλωσε το σπήλαιο, με το στρατό του , και ζήτησε στους κρητικούς να παραδοθούν. Αυτοί αρνήθηκαν φυσικά και οι Τούρκοι μετά από μία τρίμηνη πολιορκία έριξαν εύφλεκτες ύλες από το άνοιγμα της κορυφής του σπηλαίου και έβαλαν φωτιά. Γυναικόπαιδα και πολεμιστές , άφησαν την τελευταία τους πνοή στο υγρό αυτό σπήλαιο Γενάρης του 1824. Στη κεντρική αίθουσα του σπηλαίου έχει τοποθετηθεί οστεοφυλάκιο , με τα κόκαλα των ηρώων, που σφραγίζει το δράμα του σπηλαίου του Μελιδονίου.

Στον Γεροντόσπηλιο επίσης, εκτός από τα αρχαιολογικά ευρήματα και της τραγικής ιστορία που το συνοδεύει, ο επισκέπτης μπορεί να εντυπωσιαστεί από τον πλούσιος σπηλαιοδιάκοσμο και την αψιδωτή είσοδο που οδηγεί στην πρώτη αίθουσα του φαντασμαγορικού σπηλαίου που ονομάζεται «Αίθουσα Ηρώων», όπου υπάρχει και το οστεοφυλάκιο. Η αίθουσα αυτή είναι μια από τις μεγαλύτερες σε σπήλαια της Κρήτης, ενώ οι σταλακτίτες και οι σταλαγμίτες είναι πραγματικά τεραστίων διαστάσεων, δυστυχώς όμως οι βανδαλισμοί του μακρινού παρελθόντος κατέστρεψαν ένα σημαντικό μέρος από αυτούς.

Παρακάτω υπάρχει το «Σταυροδρόμι», από όπου ξεκινούν δύο διάδρομοι. Ο διάδρομος στα δεξιά φτάνει στην τεράστια αίθουσα «Πάσλεϋ», όπου οι σταλαγμίτες και οι σταλακτίτες δημιουργούν θαυμάσιο σύμπλεγμα και προσφέρουν ένα ονειρικό θέαμα. Προς το εσωτερικό, απλώνονται ογκώδεις βράχοι οι οποίοι οδηγούν στην αίθουσα «Των Βράχων», όπου ένας στενός διάδρομος οδηγεί στο «Θάλαμο της Καταβόθρας». Παρακάτω, βρίσκεται το «Υπερώον», όπου τελειώνει και ο διάδρομος. Ο διάδρομος στα αριστερά οδηγεί σε ένα και μοναδικό θάλαμο, τον «Θάλαμο των Παραπετασμάτων», όπου ο μεγαλοπρεπής στολισμός από κουρτίνες, σταλαγμιτικό και σταλακτιτικό υλικό είναι μαγευτικός.