Ποιοι ήταν οι πρώτοι μπέηδες και αγάδες που μπήκαν στον Χάνδακα έπειτα από την θρυλική πολιορκία των 21 χρόνων;

 Γράφει η Ρίκη Ματαλλιωτάκη

 

Το 1641 η Κρήτη αποτελούσε την μοναδική περιοχή στην ανατολική Μεσόγειο που δεν είχε πέσει ακόμα στα χέρια των Τούρκων, και ήταν  το τελευταίο οχυρό χριστιανοσύνης. Η πολιορκία του Χάνδακα, του σημερινού Ηρακλείου, ξεκίνησε τον Μάιο του 1648 με την άφιξη του οθωμανικού στόλου και την απόβαση των Οθωμανών έξω από την πόλη και είναι η μοναδική πολιορκία στην παγκόσμια ιστορία που διήρκεσε 21 ολόκληρα χρόνια!

Ενετοί και Κρητικοί τότε, αδελφωμένοι για πρώτη φορά απέναντι στον κίνδυνο του Αγαρηνού πολέμησαν ενωμένοι κάτω από τις διαταγές του διοικητή των πολιορκημένων  Φραντσέσκο Μοροζίνι, έπειτα από 21 χρόνια όμως αντίστασης –σύμφωνα με τον Νικόλαο Σταυρινίδη, Κρητικοί και Ενετοί δεν άντεξαν παραπάνω και τα μεσάνυχτα της 26ης Σεπτεμβρίου 1669, κατέβασαν τον πελώριο Σταυρό που είχαν στήσει στα 1648, στο πιο ψηλό μέρος του φρουρίου στο Πύργο του Μαρτινέγκο, σε ανάμνηση μιας μεγάλης νίκης τους κατά των Τούρκων και οι αλλόπιστοι μπήκαν στην πόλη.

Οι Οθωμανοί επέτρεψαν στο σύνολο των υπερασπιστών της πόλης -περίπου 3.600- να αποχωρήσουν με κάποια από τα υπάρχοντά τους  ενώ Ο πληθυσμός, στον οποίο δόθηκε περιθώριο δώδεκα ημερών καλού καιρού για να ετοιμαστεί, επιβιβάστηκε σε πλοία με κατεύθυνση τα νησιά του Ιονίου, τα οποία κατείχαν τότε οι Ενετοί, στα οποία ωστόσο λίγοι από τους πρώην κατοίκους του Χάνδακα έφτασαν.

Έγγραφα που βρέθηκαν στα αρχεία της βιβλιοθήκης της Δημοκρατίας παρουσιάζουν ένα σχέδιο που είχε η Βενετία με στόχο να πλήξει τον στρατό των Οθωμανών που πολιορκούσε την Κρήτη με επιδημία πανώλης. Το σχέδιο είχε στόχο να ψεκάσουν τους Τούρκους με ένα υγρό που είχε εξαχθεί από τα σπλάχνα των θυμάτων που είχε προκαλέσει η μεγάλη πανώλη στη Βενετία, όμως το σχέδιο τελικά δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Το σχέδιο αυτό ήταν άγνωστο στο ευρύ κοινό και στους ιστορικούς για πολλούς αιώνες μέχρι τον Δεκέμβριο του 2015 που έγινε η δημοσιοποίηση του.

Ποιοι ήταν όμως οι νέοι αφέντες του τουρκεμένου πλέον Χάνδακα;

Από το βιβλίο του Χάρη Ρώμα «Ο Θρήνος της Κάντιας» διαβάζουμε τα εξής:

…Λίστα των πούλια τσελέμπρε Αγάδων που έπεμψε ο Παντισάχ  για να του κερδίσουν το Μεγάλο Κάστρο της Κάντιας:

1 Φιζέλ Αχμέτ Πασάς. Το πόπολο τονε λέει Κιοπρουλή, Μεγάλος Βεζύρης, Αρχιστράτηγος του Παντισάχ που του χει δοσμένη  την πάσα αουτοριτά σε ούλα τα οφίτσια των Τούρκων.

2. Δεφτερδάρ Αχμέτ Πασάς. Βεζύρης. Είναι κειός που αποφασίζει για ούλα τα πάρεδώσε της Κάσσας Πούμπλικας του Ιμπέριο Οττομάνο. Είχε την ευτύνη για τα μπαρουτόβολα και τσι ζωοθροφές  του στρατού και είναι άνθρωπος με μεγάλο κουράγιο που δεν κουράζεται ποτέ, Βρίσκεται μέρα νύχτα στο ποδάρι έτσι που δεν κοιμάται πάνω από τρεις ώρες το μερόνυχτο.

3. Ιμπραχίμ Πασάς. Βεζύρης. Αγάς των Γενιτσάρων, Αλμπανέζος, Είναι περσόνα φαμόζα στα Τούρκικο κι έχει μεγάλη αουτοριτά πάνω στο Μεγάλο Βεζύρη και το Κοντσίλιο του. Έφτασε στην Κρήτη και ξεμπαρκάρισε πριν από τον Φαζίλ στις 19 του Οχτώβρη.

4. Καραμουσταφάς Πασάς. Μπεγλερμπέης της Ανατολίας. Βρίσκεται στην Κρήτη από τον καιρό του Χουσεΐν Πασά  κι είναι ο πρώτο που γιουργιαρισε τότενες τον Χάνδακα. Ο Κιοπρουλής ξέρει από παλιά το κουράγιο και την καπατσοσύνη του και τονε διόρισε Μαέστροντι κάμπο στη μερία του Πανιγκρά.

5 Πεχλιβάν Πασάς. Βρίσκεται και δαύτος στην Κρήτη από τον Χουσείν. Είναι καπετάνιος και παλληκάρι.

6.Μεχμέτ Μπέης από το Κάιρο. Πλούσιος και δυνατός Τσερκέζος. Έχει έρτει με 2 χιλιάδες φάντηδες καλά αρματωμένους.

8.Τζαμπάσης Τσεσνέν Ογλού. Κάπος της Καβαλλαρίας των Σπάηδων.

9. Μεχμέτ Πασάς Μπεγλερμπέης στ’ Άδανα της Ασίας. Είναι φτωχός με πολεμάει σαν θεριό.

Ούλοι τούτοι  με το στρατό τους βρίσκονται στο πονέντο του Μεγάλου Κάστρου, μπροστά από την ντάπια του Αγίου Αντρέα.