Καπετάν Μιχάλης Κόρακας, ένας οπλαρχηγός-θρύλος της Κρήτης

 

Επιμέλεια κειμένου Ρίκη Ματαλλιωτάκη

Γεννήθηκε το 1797 στο χωριό Πόμπια της Μεσσαράς-μεγάλη εσωτερική πεδιάδα της νότιας Κρήτης στον Νομό Ηρακλείου- και το πραγματικό του όνομα ήταν Μιχάλης Καρούζος. Την επωνυμία «Κόρακας» την πήρε από τους Τούρκους επειδή έπεφτε πάνω τους στα γιουρούσια σαν κοράκι και τους έφερνε την καταστροφή και το θάνατο.

Η ζωή του μέχρι και τα δεκαοκτώ του χρόνια μας είναι άγνωστη, αφού η δράση του αρχίζει από εκεί και μετά. Ένας λαϊκός ποιητής όμως ονόματι «Βενάτικος» μας αφήνει την μαρτυρία σε ρίμα «δεκαοχτώ χρονών τονε και βγήκε στο ποδάρι και σκότωσε έναν αγά που ητο παλικάρι»

Ο Αγάς αυτός ήταν ο φοβερός Αλήκος ,το πρωτοπαλίκαρο όχι μόνο της Πόμπιας αλλά και όλης της Μεσσαράς, με πάρα πολλά κοπάδια αιγοπρόβατα, ο οποίος βλέποντας τον Μιχάλη ικανό  τον πήρε βοσκό στην φύλαξη των κοπαδιών του.

Κάποια μέρα όμως που ακούστηκαν τουφεκιές εμφανίστηκε ο Αγάς πάνοπλος εκεί που έβοσκε τα κοπάδια ο Μιχάλης και του λέει: «ακούς μωρέ πάλι τους δικούς σου τους ταυλόπιστους τι κάνουν;»

Θίχτηκε ο αψύς νεαρός και γρήγορος καθώς ήταν αρπάζει από τη γης μια πέτρα και δίνει μια τόσο κατακέφαλα στον Αγά που τον άφησε στον τόπο, το μόνο που πρόλαβε να πει ήταν «σκύλε και μ΄έφαες».

Μετά το επεισόδιο αυτό από βουνό σε βουνό περνά στο Αμάρι και τον Αι Βασίλη , ασφαλές κρησφύγετο των αρματολών της Κρήτης κι αρχίζει έτσι κι ο δικός του αρματολικός βίος.

Εν τω μεταξύ στην Ελλάδα κηρύχθηκε η επανάσταση του 1821 ξεσηκώθηκε και η Κρήτη και οι πρώτες συγκρούσεις έγιναν στα Σφακιά, κι εκεί ο Καπετάν Κόρακας εμφανίζετε να πολεμά υπό τον κρυπτοχριστιανό Κουρμούλη κατά του Μουσταφά Πασά, αν και για τα έργα και τις ημέρες του στα Σφακιά δεν υπάρχουν ιδιαίτερα στοιχεία.

Όταν όμως η επανάσταση από τα Σφακιά εξαπλώθηκε σε όλη την Κρήτη και άρχισαν να σχηματίζονται παντού επαναστατικά σχήματα, ο Kόρακας κατέβηκε στη Μεσσαρά, κατάρτισε σώμα από 45 άνδρες και άρχισε μια δράση εξοντωτική για τους Τούρκους της περιοχής.

Από τα πρώτα κατορθώματα της περιόδου  εκείνης είναι η απελευθέρωση 39 νεανίδων από τα χέρια έφιππων αιμοβόρων Τούρκων τις οποίες είχαν αρπάξει από τα χωριά Πετροκεφάλι, Κουσέ και Φανερωμένη. Το γεγονός αυτό καθώς και άλλα μεμονωμένα γεγονότα ο λαϊκός ποιητής Βενέτικος τα τοποθετεί στο έτος 1825.

Βέβαια θα ήταν άδικο να μην αναφερθεί πως ο μεγάλος Καπετάνιος περιβάλλονταν από επίσης μεγάλα και σπουδαία παλικάρια όπως Τσακίρης ,ο Χουλάκης ,ο Αστρινός , ο Πετρογιάννης ,ο Τσικριτζής , ο Τυλιανάκης ,ο Μαστραχάς και πολλοί άλλοι, που το καθένα από αυτά έγραψε την δική του ιστορία.

Το 1826 πάντως βρίσκουμε τον Κόρακα στην πολιορκία της Ακροπόλεως να πολεμά με τον Καραϊσκάκη, το 1827 έρχεται στην Κάρπαθο και στην Κάσο όπου εκεί με Κρητικούς,  Κάσιους και Καρπάθιους εξοπλίζει 3 μικρά πλοιάρια και πολέμησε κατά των τούρκων και των Αιγυπτίων στην περιοχή του Κρητικού και Λιβυκού Πελάγους.

Επιστρέφει στην Κρήτη και συνεχίζει τον αγώνα μέχρι το 1828. Τοτε επιστρέφει στην Κάρπαθο και από κει στη Νάξο. Απο την Νάξο έρχεται στην Πελοπόννησο ,λαμβάνει μέρος στη μάχη του Νεοκάστρου όπου διακρίθηκε για την πολεμική του δράση.

Στο Άργος συγκέντρωσε Κρητικούς που βρίσκονταν στην Πελοπόννησο και υπό τον Καλλέργη συνετέλεσε στην καταστολή της στάσεως του Γιατράκου. Μετά την αποκατάσταση της τάξεως του δίδεται ο βαθμός του λοχαγού και 100 στρέμματα γης εκλεκτής εις την πρόνοια του Ναυπλιου.

Το 1834 τα εγκαταλείπει όλα και επιστρέφει στην Κρήτη όπου έλαβε μέρος στις επαναστάσεις του 1841 και 1858. Πραγματική εποποιία της Κρήτης είναι η μεγάλη επανάσταση του 1866-69. Τότε έπαιξε πρωτεύοντα ρόλο ως Γενικός Αρχηγός των 125 ανατολικών επαρχιών. Είναι τόση η αφοσίωση ο σεβασμός η αγάπη και η απεριόριστη εμπιστοσύνη των παλικαριών του προς τον αρχηγό τους που όλοι τον αποκαλούν Πατέρα.

Ο ρωσσοτουρκικός πόλεμος (1877-78) ξεσήκωσε πάλι την Κρήτη. Ο Κόρακας είναι πια γέρος 81 ετών. Τα χρόνια όμως δεν τον εμποδίζουν να τεθεί επικεφαλής του αγώνα στο νομό Ηρακλείου. Με την επέμβαση των ευρωπαϊκών δυνάμεων παραχωρούνται στην Κρήτη τα προνομία τη Χαλέπας και οι Κρητικοί ησυχάζουν για μερικά χρόνια.

Μετά το τέλος της επαναστάσεως επανήλθε στην Αθήνα όπου και τιμήθηκε ιδιαιτέρως από τον Βασιλέα Γεώργιο τον Α’. Του δίδεται σύνταξη 10 εικοσίφραγκων και του παραχωρείται έκταση 15 περίπου στρεμμάτων.

Λίγα χρόνια αργότερα τα παρατάει όλα και επιστρέφει στο χωριό του όπου και πέθανε στις 28 Σεπτεμβρίου 1882 σε ηλικία 85 ετών.

Ο τάφος του σεμνός και απέριττος βρίσκεται στην πλατειά του χωριού Πόμπια παραπλεύρως της εκκλησίας του Αγ. Γεωργίου και του Ηρώου. Επί του τάφου υπάρχει η επιγραφή:

«Έπρεπε στην ψηλότερη κορφή του Ψηλορείτη
το μνήμα του να γίνει
και να αφήσουν ανοιχτή πολεμική θυρίδα
τη νύχτα να σηκώνεται τον ύπνο του ν’αφήνει
και να φυλάει και νεκρός ακόμη την πατρίδα»

Ακόμα το άγαλμα του μεγάλου Οπλαρχηγού κοσμεί σήμερα την περιοχή της Χανιόπορτας στο Ηράκλειο, κι ίσως απο κεί να βγήκε και η χαρακτηριστική μαντινάδα που τον συνοδεύει μέχρι και σήμερα:

«Αφήσετε ντον  να περνά απ’ του Χανιού την πόρτα, και να φορεί και τ’ άρματα όπως τα ‘φόρειε πρώτα»