Επιμέλεια κειμένου Ρίκη Ματαλλιωτάκη
Ο άγνωστος στους περισσότερους Γκουστάβ Φλουράνς, που η παράτολμη δράση του στη μεγάλη Κρητική Επανάσταση του 1866-1868 σκεπάζεται από την παρασιώπηση και την ιστορική λήθη, έχει στις μέρες μας μόνο ένα δρομάκι σε μια λαϊκή συνοικία των Χανίων να θυμίζει τ’ όνομά του .Κι όμως αυτός ο ονειροπόλος Γάλλος δημοκράτης και σοσιαλιστής του 19ου αιώνα, που υπήρξε φλογερός επαναστάτης με διεθνή δράση ήρθε δύο φορές πριν το ’70 στην Ελλάδα όχι για να θαυμάσει τις αρχαιότητες της, μα για ν’ αγωνισθεί για τις λαϊκές και εθνικές ελευθερίες της…
Πολυπράγμων, σε ηλικία 25 ετών δίδαξε στο Collège de
France και μετέπειτα ασχολήθηκε με τη
δημοσιογραφία, όπου υπήρξε στρατιωτικός χρονικογράφος στην εφημερίδα La
Marseillaise του Henri Rochefort.
Για τον σημαντικό ρόλο του στην κρητική επανάσταση,
δικαίως ο Φλουράνς έχει χαρακτηριστεί «Μπάιρον της Κρήτης». Και πράγματι είχε
πολλά κοινά με τον Λόρδο Βύρωνα, τον μεγάλο ποιητή και κορυφαίο των φιλελλήνων
του 1821. Όπως ο Μπάιρον, έτσι και ο Φλουράνς έχασε τη ζωή του πολύ νέος.
Την πρώτη φορά που ο
Φλουράνς ήρθε στην Ελλάδα, θα επισημάνει ο ιστορικός Γιάννης Κορδάτος ήρθε
ν’ αγωνιστεί για την ελληνική δημοκρατία. Πήρε κι’ όλας μέρος στις λαϊκές
διαδηλώσεις, κι’ έβγαλε για λίγες μέρες κ’ εφημερίδα άκρων δημοκρατικών αρχών
την «Indépendance».
Στην συνέχεια, αφού έμεινε για λίγο στην
Κωνσταντινούπολη, το 1866 πέρασε για δεύτερη φορά στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε
προσωρινά στην Αθήνα, όπου σε λίγο έφθασαν οι φήμες μιας επικείμενης
επανάστασης των Κρητών κατά των Οθωμανών.
Φαινομενικά, το 1866, στη Μεγαλόνησο επικρατούσε
ησυχία, εν αναμονή της εφαρμογής των όρων του σουλτανικού φιρμανιού Χατί
Χουμαγιούν του 1856 . Όμως, απ’ ό,τι φαίνεται, οι μεταρρυθμίσεις επηρέασαν
θετικά μόνο τα κέντρα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στην περιφέρεια, η
κατάσταση δεν φαίνεται να παρουσίασε σημαντική βελτίωση .
Η θέση των χριστιανών της Κρήτης μετά το 1856 δε
βελτιώθηκε. Η φορολογία αντί να ελαττωθεί έγινε περισσότερο δυσβάστακτη,
ιδιαίτερα από το 1863 και εξής, που για δεύτερη φορά ανέλαβε καθήκοντα γενικού
διοικητή της Κρήτης ο Ισμαήλ πασάς. Συχνές ήταν οι καταδιώξεις, οι φυλακίσεις
και οι φόνοι των χριστιανών για ασήμαντες ή για ανύπαρκτες αιτίες. Παράλληλα οι
προσπάθειες του Ισμαήλ έτειναν στο να επιτύχει τον αφοπλισμό των κατοίκων καθώς
και το διορισμό πιστών οργάνων του στις δημογεροντίες.
Οι τοπικές μουσουλμανικές ελίτ, που είχαν συνηθίσει
σ’ ένα συγκεκριμένο τρόπο άσκησης της εξουσίας και έβλεπαν τους χριστιανούς
συμπολίτες τους ως κατώτερους, δεν ήταν ιδιαίτερα πρόθυμες στην υιοθέτηση των
νέων κανόνων. Η ύπαρξη αυτής της κατάστασης πραγμάτων οδήγησε στο ξέσπασμα
μεγάλων επαναστάσεων στην περιφέρεια της Αυτοκρατορίας. Σ’ αυτή την κατηγορία
εντάσσονται τα επαναστατικά κινήματα που εκδηλώθηκαν στην Κρήτη και την
οθωμανική Μακεδονία.
Η έναρξη της Κρητικής επανάστασης ανακηρύχθηκε
«επίσημα» στις 21 Αυγούστου του 1866, όταν η επιτροπή, που είχε πλέον
μετονομαστεί σε “Γενική Συνέλευση των Κρητών” από το χωριό Ασκύφου των Σφακιών
κήρυξε επίσημα την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Ο Γκουστάβ Φλουράνς με
τηλεγράφημά του προς τον Γάλλο πρόεδρο Θιέρσιο, ζητούσε την προάσπιση των
δικαιωμάτων του κρητικού λαού.
Μα καθώς περνούσαν τα χρόνια και όσοι τον είχαν γνωρίσει στη μεγάλη Κρητική Επανάσταση του 1866-1869 έφευγαν ο ένας μετά τον άλλον, μαζί τους έσβηνε και η ανάμνηση του Φλουράνς στην Ελλάδα. Εκείνος, ωστόσο, που μοιράστηκε με τον Φλουράνς το σκεπασμένο από τα χιόνια καλύβι του στο οροπέδιο του Ομαλού, ο Λακκιώτης αρχηγός Χατζημιχάλης Γιάνναρης, δεν τον ξέχασε και σ’ ένα επικό ποίημα που δημοσίευσε στα 1894 με τίτλο “Η Κρητικοπούλα”, του αφιέρωσε τους παρακάτω στίχους:
Ένας Φραντσέζος ο Φλοράνς στη μάχη μιαν ημέρα,
εφώνιαζε αδυνατά, «να μπάρμπαρε μια σφαίρα».
Των Μποτσαρέων συγγενής τρέχει και τον κολόνει
μαυτόν μια σφαίρα εχθρική κτυπά και τον σκοτόνει.
Αυτός ο Γάλλος ήτονε πολλ’ ενθουσιασμένος,
στους Έλληνες στον πόλεμο ολ’ αφοσιωμένος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου