Αναδρομή στην ιστορία των «Κισλάδων» του Αγίου Γεωργίου, ή στην Quartiere San Zorzi, ή Πεδίον του Άρεως ή Campo Marzio ή Piazza d' Armi

 

Επιμέλεια κειμένου Ρίκη Ματαλλιωτάκη

Η ιστορία του σημερινού κατακερματισμένου συγκροτήματος της Περιφέρειας και των Δικαστηρίων, που ξεκινάει από την πλατεία Ελευθερίας και καταλήγει στο Ειρηνοδικείο στην αρχή της - μικρής λεγόμενης – Έβανς, ανάγεται αιώνες πριν, στην εποχή  της Ενετοκρατία, όταν το 1585 χτίστηκαν στην ανατολική πύλη οι στρατώνες του Αγίου Γεωργίου, που πήραν και το όνομά τους από την ομώνυμη πύλη της οποίας η πρόσοψη κατεδαφίστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα.… σηκώνει πάνω του δηλαδή ολάκερη την μεσαιωνική  ιστορία της πόλης μας.

 

Η κατασκευή του συγκροτήματος έγινε από τους Ενετούς για να στεγαστεί ο μισθοφορικός τους στρατός- ο οποίος πριν την δημιουργία του στρατώνα έμενε σε φτωχών οικογενειών- και κόστισε περί τα 24.500 δουκάτα! Έτσι όμως οι Βενετοί είχαν καταφέρει να εξασφαλίσουν 616 μεμονωμένα καταλύματα, ικανά να στεγάσουν 3.000 έως 4.000 στρατιώτες με ειδικές αίθουσες για κατοικίες των αξιωματικών.

Απέναντι από τους στρατώνες υπήρχε μεγάλη υπόγεια δεξαμενή που έφερε επίσης το όνομα του Αγίου Γεωργίου η οποία ολοκληρώθηκε από τον Φραντσέσκο Μοροζίνι και θεωρείτο η σημαντικότερη δεξαμενή της πόλης με μήκος 76,70 μ. και πλάτος 24,50 μ. Στη δεξαμενή αυτή κατέληγε το νερό που ερχόταν στην Candia από την Αγία Ειρήνη μέσω των Τριών Καμαρών. Αναφέρεται ότι τόσο το νερό που υπήρχε μέσα ώστε πριν την κατεδάφιση της δεξαμενής το 1931 το αντλούσαν τρεις ολόκληρες μέρες για να αδειάσει.

                             Το θύρωμα , δώρο του Κρητός Πάπα Αλεξάνδρου Ε’

 Σήμερα δυστυχώς σώζονται ελάχιστα τμήματά τούτης της δεξαμενής στα υπόγεια κάποιων κτηρίων της γύρω περιοχής που σήμερα ένα μέρος της ονομάζεται Δικαιοσύνης και το υπόλοιπο πλατεία Ελευθερίας, κάποτε όμως ήταν γνωστή με το όνομα Quartiere San Zorzi, δηλαδή τετράγωνο του Αγίου Γεωργίου ή Πεδίον του Άρεως των Βενετσιάνων ή Campo Marzio ή ακόμα και Piazza d' Armi, δηλαδή πλατεία των Όπλων, ονομασία που σχετιζόταν με τη λειτουργία των στρατώνων.

Φωτογραφία των στρατώνων του Αγίου Γεωργίου πριν τον τεμαχισμό του συγκροτήματος

Οι στρατώνες διατήρησαν τη λειτουργία τους από τους Τούρκους και μετά την κατάκτηση του Χάνδακα στα 1669, και αφού πρώτα συντηρήθηκαν και αναστηλώθηκαν, έχοντας υποστεί ζημιές από την άλωση της πόλης, και αφού τροποποίησαν το ενετικό κτίριο το χρησιμοποίησαν σαν στρατώνα των αυτοκρατορικών γενιτσάρων… τότε μάλιστα απέκτησε και το όνομα «Κισλάδες» με το οποίο το θυμούνται ακόμα παλαιότεροι Ηρακλειώτες

Στη νεώτερη ιστορία του το κτίριο φιλοξένησε το Γυμνάσιο (1898-1907), τη Συλλογή Αρχαιολογικών Ευρημάτων Ηρακλείου μέχρι την ίδρυση του Μουσείου στη σημερινή του θέση, την «Κρητική Πολιτοφυλακή», δηλαδή τον πρώτο τακτικό στρατό της Κρήτης την εποχή που το νησί βρισκόταν υπό την επικυριαρχία του σουλτάνου, το Γερμανικό διοικητήριο (Κράις Κομαντατούρ, 1942-44), ενώ στα υπόγειά του από το 1885 λειτουργούσαν οι κεντρικές φυλακές της πόλης.

Σήμερα το πάλαι ποτέ ενιαίο κτίσμα έχει χωριστεί και στεγάζει την Περιφέρεια, τα Δικαστήρια και το Ειρηνοδικείο της πόλης μας.