Θέρος – Τρύγος – Πόλεμος: Το πανηγύρι του τρύγου κάποτε στην Κρήτη

 

Γράφει η Ρίκη Ματαλλιωτάκη

Αύγουστος, και κάποτε τέτοιες μέρες γίνονταν το έλα να δεις στην Κρήτη, καθώς όπως είχε πει και ο συντοπίτης μας Νίκος Καζαντζάκης "θέρος, τρύγος πόλεμος".

Μεγάλη βιάση δηλαδή, τα πάντα ανάστατα με τις ετοιμασίες για το μάζεμα του χρυσού της Κρήτης, της σουλτανίνας σταφίδας, να έχουν ήδη ξεκινήσει από τις αρχές του μήνα.

Οι περισσότεροι  τότε, ανάμεναν με αγωνία αυτή την ώρα, να πουλήσουν τη σοδειά, να ξοφλήσουν τα χρωστούμενα, ή βερεσέδια όπως  λέμε στη Κρήτη, γι' αυτό κιόλας οι μέρες του τρυγητού δεν ήταν μέρες κάματου αλλά μέρες πανηγυριού για τους περισσότερους νοικοκύρηδες.

Και όλη η οικογένεια, εννοείται, επί ποδός, από τον πιο μικρό μέχρι τον πιο μεγάλο!

Τσιγκάκια,  χαρτια για τον απλωτό, μεγάλη ντίνα για το αλουσάδιασμα, παλιά ρούχα για τους κόφτες τους μεταφορείς,τους αλουσοδιάριδες και αυτους που όλη μέρα γονατιστοί απλωναν τα σταφύλια, όλα αυτά είπαμε, βρίσκονταν έτοιμα από μέρες.

Σε ότι αφορά το ανθρώπινο δυναμικό τώρα, αν η οικογένεια δεν επαρκούσε τότε επιστρατεύονταν και οι συγγενείς με την μέθοδο των περίφημων "δανεικών" της αλληλοβοήθειας δηλαδή που σημαίνει βόηθα με εσύ σήμερα κι εγώ σε βοηθώ αύριο.

Αν πάλι η περιουσία ήταν μεγάλη καραβάνια εργατών έρχονταν όχι μόνο από τα λεγόμενα φτωχά χωριά της Κρήτης αλλά και από την υπόλοιπη Ελλάδα τούτες τις μέρες του αναβρασμού.

Και κάπως έτσι δημιουργούνταν κυριολεκτικά ένα γλέντι στο χωριό, με το  κλίμα κεφιού και χαράς που έφερνε η νιότη και η δουλειά να επικρατεί σε όλο το χωριό και όχι μόνο...

Λέω όχι μόνο γιατί δεν ήταν λίγες οι φορές που όλος ετούτος ο φόρτος εργασίας εκτός από χαρά και χρήμα γεννούσε και τον έρωτα... ο φτερωτός θεός χτυπούσε κατακούτελα  είτε το νιο είτε τη νια από το ξένο χωριό και να τα αρραβωνιάσματα να πέφτουν βροχή εκεί κατά τις αρχες του Νοέμβρη που είχε πια κατακάτσει ο κουρνιαχτός που σήκωσε ο τρύγος.

Υπήρχαν φυσικά και τα άσχημα σε όλη ετούτη την ιστορία.

Ο φόβος για παράδειγμα μην πιάσει καμιά μπόρα και  καταστραφεί η σοδιά και οι κόποι μιας χρονιάς, και το άγχος του νοικοκύρη εξ ου και η περίφημη φράση " απού  'χει αμπέλια να βάζει εργάτες¨".

Όλα αυτά βέβαια σήμερα έχουν περάσει σχεδόν στη σφαίρα της φαντασίας... τα αμπέλια στην Κρήτη κοντεύουν να εξαφανιστούν, τα γαιδουράκια και τα τρίκλυκλα στην καλύτερη που κρατούσαν τον ρόλο του μεταφορέα επίσης, όσο για τους εργάτες δεν το συζητώ, αυτό είναι μια άλλη, πονεμένη ιστορία...

Τα κρατάμε λοιπόν όλα σαν αναμνήσεις μιας άλλης εποχής με την αμυδρή ελπιδα πως ίσως, ίσως, ποτέ δεν ξέρεις, να γυρίσει ο τροχός κάποτε.

Δεν λένε εξάλλου πως σφαίρα είναι και γυρίζει;

Η κεντρική φωτογραφία ανήκει στον Ηρακλειώτη συλλέκτη Μ. Ναλετάκη