Μουσταφά Δεληαχμετάκης: Ο τελευταίος Οθωμανός δημάρχος του Μεγάλου Κάστρου

 

Επιμέλεια κειμένου Ρικη Ματαλλιωτάκη

Πριν από την ίδρυση της Κρητικής Πολιτεία δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για τους Οθωμανούς που διατέλεσαν δήμαρχοι του Ηρακλείου, ο ρόλος των οποίων άλλωστε δεν ήταν τόσο σημαντικός.

Ο Νίκος Σταυρινίδης διασώζει τα ονόματα των Παπουτσαλή, Χατζή Βέη ( 1874) Εφέντη αλή Μπαμπά ( 1881) Οσμάν Φαζήλ Τσαίμη, Αχμέτ Φαζήλ Μπέη, Χατζή Χιλμή Βέη, Χασάν Μπεχτσέτ, Ναζίφ Εφέντη Χατζηδερβισάκη, και Οσμάν Τσαμάκη.

Ως το 1881 οι Τούρκοι είναι σχεδόν διπλάσιοι ( 13.193) από τους Χριστιανούς ( 5.958) στο Ηράκλειο σύμφωνα με την απογραφή που περιλαμβάνεται στο βιβλίο του Νίκου Σταυράκη και αναφέρθηκε από τον κ. Στέργιο Σπανάκη σε μία από τις διαλέξεις του το 1989 στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου.

Λίγο πριν την οριστική ένωση της Κρήτης με υπόλοιπη Ελλάδα και από την σύσταση του Δήμου Ηρακλείου ως το τέλος του 1911 ο δήμαρχος ήταν Τουρκοκρητικός είτε για λόγους που είχαν να κάνουν με τη διοίκηση της Κρήτης από την Υψηλή Πύλη, είτε τα συμφέροντα των «προστάτιδων» δυνάμεων, είτε, τέλος με τις έριδες της ίδιας της Χριστιανικής Κοινότητας.

Ο τελευταίος των Οθωμανικών Δημάρχων στο «Μεγάλο Κάστρο» ήταν ο Μουσταφά Δεληαχμετάκης από την ανακήρυξη της Κρητικής Πολιτείας, εκτός από ένα διάστημα 2 ετών οπότε είχε διοριστεί ο Ραφάτ Αφενταχάκης.

Σταδιακά αυτή η αναλογία σε βάρος του χριστιανικού στοιχειού ανατρέπεται, όμως ο Μουσταφά Δεληαχμετάκης θα διατηρήσει τη θέση του ως το 1911. 

Εκλογή που μοιάζει… συμφωνημένη. Οι « προστάτιδες» δυναμεις είχαν κάνει τις επιλογές τους: Οθωμανός δήμαρχος, Χριστιανός Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου, Οθωμανός Αντιπρόεδρος, Χριστιανός πάρεδρος μια κατανομή που ποτέ δεν άλλαξε αφού τρεις Χριστιανοί διεκδικούν την προεδρία και τρεις Τούρκοι την αντιπροεδρία. Τελικά πρόεδρος εκλέγεται ο Αντώνης Μιχελιδάκης και αντιπρόεδρος ο Χ. Σκυλιανάκης με 12 ψήφους έκαστος.

 Η δεκαετία του Μουσταφά Δεληαχμετάκη ήταν για το Ηράκλειο ορόσημο. Ή τουλάχιστον θα έπρεπε να ήταν με τη θετική της πλευρά. Δεν έγινε τίποτα σπουδαίο σε έργα οδικά, το σχέδιο της πόλης καθυστέρησε να εφαρμοστεί, το αποχετευτικό σύστημα παρέμεινε το ίδιο, λιμενικά έργα μεγάλα δεν έγιναν στην περίοδο της Κρητικής Πολιτείας. Το πρόβλημα της ύδρευσης άρχισε να αντιμετωπίζεται με σοβαρότητα τα τελευταία δύο χρόνια της δημαρχείας του Δεληαχμετάκη κυρίως μετά την παρέμβαση του προέδρου Αρ. Στεργιάδη.

ΠΗΓΕΣ

Εφημερίδα Τόλμη, Κώστας Μπογδανίδης, 1990