Γωνιές Πεδιάδος: Το επαναστατικό κέντρο της Ανατολικής Πεδιάδας κατά την διάρκεια των Κρητικών Επαναστάσεων

 

Επιμέλεια κειμένου Ρίκη Ματαλλιωτάκη

Το χωριό Γωνιές ή Γωνίες βρίσκεται στην ενδοχώρα του Δήμου Χερσονήσου, είναι κτισμένο αμφιθεατρικά στους δυτικούς πρόποδες του βουνού Σελένα, σε υψόμετρο 290μ., στο δρόμο προς το Οροπέδιο Λασιθίου, βρίσκεται νοτιοανατολικά του Ηρακλείου σε απόσταση 35 χλμ. και 15 χλμ. από το Λιμάνι Χερσονήσου και έλαβε το όνομα του από τη θέση του καθώς βρίσκεται στην ανατολική γωνιά της Λαγκάδας.

Το χωριό Γωνιές ή Γωνίες βρίσκεται στην ενδοχώρα του Δήμου Χερσονήσου, είναι κτισμένο αμφιθεατρικά στους δυτικούς πρόποδες του βουνού Σελένα, σε υψόμετρο 290μ., στο δρόμο προς το Οροπέδιο Λασιθίου, βρίσκεται νοτιοανατολικά του Ηρακλείου σε απόσταση 35 χλμ. και 15 χλμ. από το Λιμάνι Χερσονήσου και έλαβε το όνομα του από τη θέση του καθώς βρίσκεται στην ανατολική γωνιά της Λαγκάδας

Το χωριό αναφέρεται πρώτη φορά σε ενετικό κείμενο του 1283 ως Gognes με 211 κατοίκους και το 1333 μαζί με το χωριό Κράσι και το μοναστήρι της Κεράς αποτελούσαν φέουδο του Λατινικού Πατριαρχείου της Κωνσταντινουπόλεως και ο Καθολικός Επίσκοπος είχε το δικαίωμα να το εκμισθώνει. Το 1671 στην τουρκική απογραφή αναφέρεται επίσης  με το όνομα Gonyes με 31 χαράτσα και το 1881 Γωνιές με 417 κατοίκους.

Οι Γωνιές σήμερα.

Οι Γωνιές είναι ένα καταπράσινο χωριό, με πυκνή βλάστηση, περιστοιχισμένο από καρυδιές, βελανιδιές, αρωματικά και θεραπευτικά βότανα και με πολλές φυσικές ομορφιές όπως φαράγγια, σπήλαια, ρεματιές και πηγές με τρεχούμενο νερό σχεδόν όλο το χρόνο.
Σε μικρή απόσταση από το χωριό ξεκινούν δυο πανέμορφα φαράγγια, το Φαραγγούλι και το φαράγγι της Ρόζας. Το φαράγγι της Ρόζας είναι από τα ωραιότερα φαράγγια της Κρήτης και αποτελεί παρακλάδι του φαραγγιού της Αμπέλου.

Άξιο αναφοράς είναι επίσης ότι από τις Γωνιές κατάγονται πολλοί αγωνιστές που έδρασαν κατά την Τουρκοκρατία ενώ κατά την διάρκεια των κρητικών επαναστάσεων ήταν το επαναστατικό κέντρο της Ανατολικής Πεδιάδας και υπέστη πολλές φορές τα αντίποινα των Τούρκων. 

Στις φωτογραφίες, που για μια ακόμα φορά μας παραχώρησε ευγενικά η φίλη και αναγνώστρια της σελίδας μας συγγραφέας Πάτρα Ζεϊμπέκη βλέπουμε στις μεν πρώτες τοπία του χωριού στις αρχές του 20ου αιώνα, ενώ στις δεύτερες ανθρώπους του χωριού γύρω στα 1950-55/

Οι Γωνιές  χθες.