Μεχμέτ Αγάς ή Μεμέτακας ή Σεραγιανός: Ο γενίτσαρος που διέφθειρε πάνω από 100 χριστιανές κοπέλες και η έπαυλη De Mezzo στο μεσαιωνικό χωριό Ετιά

Επιμέλεια κειμένου Ρίκη Ματαλλιωτάκη

Το καρκίνωμα όμως των εξισλαμισθέντων γενίτσαρων υπήρξε τόσο μεγάλο που κανονικό θα έπρεπε να «τους παραχωρηθεί» ειδικό κεφάλαιο ιστορίας για να ενημερώσει τον κόσμο για την αγριάδα τους

Για τους Τουρκοκρητικούς ή Κρητότουρκους γενίτσαρους μιλήσαμε ήδη-ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ- καθώς επίσης και για κάποιους περιώνυμους για την αγριάδα τους-ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ-. Μιλήσαμε επίσης και για το Αξέντι, το χωριό που τούρκεψε ως κι ο παπάς-ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ- αλλά και για τον Ιμπραήμ Αληδάκης,-ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ- έναν από τους πιο αιμοβόρους γενιτσάρους της Κρήτης. 

Το καρκίνωμα όμως των εξισλαμισθέντων γενίτσαρων υπήρξε τόσο μεγάλο που κανονικό θα έπρεπε να «τους παραχωρηθεί» ειδικό κεφάλαιο ιστορίας για να ενημερώσει τον κόσμο για την αγριάδα τους. Για τον λόγο λοιπόν αυτό θα μιλήσουμε ξεχωριστά, για όσους μπορούμε, και στο δημοσίευμα αυτό θα αναφερθούμε στον Μεχμέτ Αγά ή Μεμέτακα ή Σεραγιανό, σε ένα γενίτσαρο που με πρωτοφανή αγριάδα είχε διαφθείρει πάνω από 100 χριστιανές κοπέλες.

Η Ετιά είναι ένα εγκαταλελειμμένο Μεσαιωνικό χωριό κοντά στις Λιθίνες, που στην ακμή του λέγεται πως ήταν το μεγαλύτερο χωριό της επαρχίας Σητείας με περισσότερους από 500 κατοίκους. Εδώ στα τέλη του 15ου αιώνα, ο Ενετός άρχοντας Πιέτρος Dei Mezzo, του οποίου η γύρω περιοχή αποτελούσε φέουδο, έκτισε το αρχοντικό De Mezzo, γνωστό ως Έπαυλη Ντεμέτζο ή Σεράι και ήταν ένα από τα πλέον μεγαλοπρεπή Ενετικά οικοδομήματα στην Κρήτη.

Η έπαυλη είχε σχήμα ορθογώνιο και διέθετε τρεις ορόφους, όλο το οικοδόμημα ήταν περιτειχισμένο σαν φρούριο με το οικόσημο της οικογένειας De Mezzo να κατέχει εξέχουσα θέση ανάμεσα στις διακοσμήσεις, ενώ ο άρχοντας Ντεμέτζο πρέπει να ήταν φιλόξενος, όπως μαρτυρεί η γραφή στο υπέρθυρο της εισόδου Intra vostra signiora senza rispetto («Ας μπει η αφεντιά σου, χωρίς αναστολή»).

Όταν όμως οι Τούρκοι κατέλαβαν την επαρχία Σητείας, η έπαυλη αυτή περιήλθε στα χέρια τους κι έγινε κονάκι του ανώτερου Τούρκου αξιωματούχου, στον οποίο παραχωρήθηκε η τριγύρω περιοχή και τότε προστέθηκαν κι άλλα κτίσματα γύρω από την αυλή.

Τελευταίος απόγονος του Τούρκου αξιωματούχου, ήταν ο γνωστός Τουρκοκρητικός γενίτσαρος Μεχμέτ Αγάς ή Μεμέτακας ή Σεραγιανός, υποδιοικητής της Σητείας, ογκώδης και άγριος στη μορφή και οι ιστορικές μαρτυρίες τον χαρακτηρίζουν σαν τον πιο αισχρό γενίτσαρο της περιοχής καθώς επίσης λέγεται πως είχε διαφθείρει πάνω από 100 χριστιανές κοπέλες.

Αυτός ο άτιμος βίος του πάντως στάθηκε και η αιτία που σε νεαρή ηλικία το 1821 από τον Πασά του Ηρακλείου, ύστερα από την επέμβαση της Βαλιδέ Σουλτάνας , της μητέρα του Σουλτάνου δηλαδή όπου σε αυτήν προσέφυγε η μητέρα της εκατοστής κοπέλας, που είχε διακορεύσει ο γενίτσαρος, μετά την αυτοκτονία της κόρης της και η Σουλτάνα ζήτησε την έκδοση φιρμανίου για την τιμωρία του Μεμέτακα.

Το 1828, μετά από ακόμα μια επανασταση των Κρητικών, 600 ένοπλοι Τούρκοι και 3000 γυναικόπαιδα κατέφυγαν στο Σεράι της Ετιάς ύστερα από την υπόσχεση των Ελλήνων ότι δεν θα τους πειράξουν και θα τους μεταφέρουν στην Μικρά Ασία. Πραγματικά, οι επαναστάτες τους μπάρκαραν για τα μικρασιατικά παράλια, αλλά στο δρόμο ένα αγγλικό πλοίο τους απελευθέρωσε και τους γύρισε στο Ηράκλειο.

Στην επανάσταση του 1897, οι Τούρκοι ξαναχρησιμοποίησαν τον πύργο και κλείστηκαν πάλι μέσα, για να αποφύγουν την μανία των χριστιανών, που είχαν ξεσπάσει σε σφαγές στα τριγύρω χωριά. Οι χριστιανοί πολιόρκησαν τον πύργο και μετέφεραν τους Τούρκους στη μονή Αγίας Σοφίας, όπου και τους σκότωσαν όλους. Ύστερα γκρέμισαν τον πύργο και χρησιμοποίησαν τα υλικά του για την κατασκευή του ναού του χωριού.