Ο άγραφος νόμος της φιλοξενίας στην Κρήτη

 

Γράφει η Ρίκη Ματαλλιωτάκη

 Ναι, δεν λέω. ζούμε πλέον στον 21ο αιώνα, ούτε στις αρχές, ούτε στα μέσα, μα ούτε ακόμα και στα τέλη του 20ο. Πα να πει πολλά και διάφορα έχουν αλλάξει παντού, ακόμα και στο νησί που κατά πως λέγεται γεννήθηκε ο Ξένιος Δίας, όχι όμως και τόσα πολλά ώστε ακόμα και σήμερα να μπει κάποιος στο σπίτι σου και να τη βγάλεις με ένα ποτήρι νερό, ίσως και χωρίς αυτό.

 Όχι, στην Κρήτη, είτε στις πόλεις είτε στα χωριά, αυτό το υπογράφω ό,τι δεν πρόκειται να το συναντήσεις ποτέ. 

Και δεν θα το συναντήσεις γιατί η φιλοξενία είναι γραμμένη στο DNA του Κρητικού αιώνες τώρα, και εύλογα δεν είναι δυνατόν να την αποσβήσει καμιά αλλαγή της σύγχρονης κονωνίας μας που θέλει τις πόρτες ολοένα και πιο σφραγιστές και τους ανθρώπους ολοένα και πιο απόμακρους.

 Για να ξεκινήσουμε λοιπόν από τα παλαιότερα χρόνια- και δη από την ενδοχώρα που πάντα κρατά πιο ατόφιες τις ρίζες της μια και στις πόλεις φτάνει πιο γρήγορα ο προοδευτισμός- ήταν τότε θέμα τιμής να περιποιηθεί ο νοικοκύρης τον επισκέπτη, και θέμα παρεξήγησης αν αρνιόσουν την πρόσκληση. 

Και δεν ήταν μια ή δυο ή προσκλήσεις... δεκάδες τα "έλα σπίτι να πιούμε μια ρακί" και τα "σε περιμένω να φάμε"... και ακριβώς επειδή ήταν προσκλήσεις ουσιαστικές, και όχι να 'χαμε να λέγαμε, αλίμονο αν δεν πήγαινες, το είπαμε αυτό. 

Πήγαινες λοιπόν εξ ανάγκης σε όλους, θέλοντας και μη, έτρωγες κι έπινες μέχρι να αντέχει το στομάχι σου φαγί και το κεφάλι σου πιοτή, κοιμόσουν αν βόλευε εσένα και όχι το νοικοκύρη, και όταν με το καλό έφευγες δεν έφευγες ποτέ με άδεια χέρια αλλά κουβαλούσες μαζί σου και ότι μπορούσες να σηκώσεις. 

 Η Κρητική γης βλέπεις έχει ευλογημένα χώματα, κι έτσι ακόμα και ο πιο φτωχός διέθετε την δυνατότητα να σου προσφέρει το κάτι τις που θα σου επιβεβαίωνε πως και την επόμενη φορά θα ήσουν καλοδεχούμενος. 

Μην θαρρείτε όμως πως αυτά γίνονταν μόνο κάποτε... στην Κρήτη, ακόμα και σήμερα, είτε στις πόλεις είτε στα χωριά, είτε σου πλουσιόσπιτο είτε σε φτωχόσπιτο πας, θα πιεις, θα φας, θα κοιμηθείς σε ένα περιβάλλον που σε γεμίζει αγάπη και θαλπωρή και μετά θα φύγεις... 

Αυτό διατάζει ο άγραφος νόμος της φιλοξενίας στην Κρήτη... και στο νησί που γεννήθηκε ο Ξένιος Δίας έχουν ένα κακό χούι: Να τηρούν πιότερο τους άγραφους από τους γραφτούς νόμους...