Οδός Πάροδος Πεδιάδος… ή Βίγλα, ή Καλλιθέα

Επιμέλεια κειμένου Ρίκη Ματαλλιωτάκη

Λίγο πριν τελειώσει η οδός Πεδιάδος, αριστερά, στο σημερινό Ιατρικό Κρήτης και πρώην κινηματογράφο Ηλέκτρα για τους παλιότερους, ξεκινά – όπως μας ενημερώνει και η ανάλογη ταμπέλα- η περιοχή της Βίγλας της οποίας η ιστορία κρατά από την Ενετική περίοδο.

Επί Τουρκοκρατίας η περιοχή της Βιγλας ονομάζονταν Φιντίκ Πασά λόγω κάποιου τεμένους που έκτισε ένας Πόντιος Πασάς δίδοντας του το όνομα του,  προηγουμένως όμως στη θέση του τεμένους υπήρχε εκεί η Περίβλεπτος, μια Ορθόδοξη εκκλησία.

Στη Βίγλα επίσης υπήρχε κι ένας οθωμανικός τεκές, τούρκικο μοναστήρι δηλαδή, που όμως δεν σώζεται σήμερα, εξίσου όπως δεν σώζεται και η Περίβλεπτος εκκλησία μια και την περίοδο της ανταλλαγής των πληθυσμών, κατά την πώληση των ανταλλαξίμων, το τέμενος περιήλεθε στον στρατιωτικό Πλεύρη, μάλλον τον Μάνθο Πλεύρη, που διετέλεσε και δήμαρχος Ηρακλείου το 1942-1944, που όμως το κατεδάφισε και στη θέση του έχτισε σπίτι, το οποίο χρησιμοποιήθηκε από τους Γερμανούς ως Κομαντατούρ, τα γραφεία δηλαδή της στρατιωτικής διοίκησης των Γερμανών της Γκεσπάμπο.

Επίσης η περιοχή δόθηκε κατά το πλείστον σε Μικρασιάτες πρόσφυγες οι οποίοι έμεναν εκεί σε παραπήγματα σχεδόν μέχρι και το 1970 που το κράτος τους παραχώρησε κρατικά σπίτια στα Δειλινά.

Η περιοχή της Βίγλας, που  παλιά λεγόταν και Καλλιθέα, έχει χαρακτηριστεί διατηρητέα, δυστυχώς όμως μόνο κατ’ όνομα καθώς το πλείστον που επικρατει κι εκεί είναι η θλιβερή εικόνα της εγκατάλειψης.

Ας διαβάσουμε όμως ένα απόσπασμα του αξιόλογου συντοπίτη μας Δημήτρη Σάββα, που γλαφυρά όπως πάντα, μας πληροφορεί για τη  «χθεσινή γειτονιά» της Βίγλας

Στη γειτονιά της Βίγλας!

“Σαν γυρίσαμε στην πόλη για το σχολείο και παρατήσαμε τα αμπέλια, τη βροχή τη βλέπαμε πια μόνο να πλένει τους δρόμους. Τα ποτάμια κατέβαιναν από την Καινούργια Πόρτα, πλημμύριζαν το Βαλιδέ Τζαμί και μέσα από την αγορά έφταναν στο Μεϊντάνι. Εκεί δυνάμωναν ακόμα πιο πολύ, πλάταιναν επικίνδυνα κατά τα Λιοντάρια και προς τον Άγιο Τίτο για το λιμάνι. Καρέκλες και τραπεζάκια από τα καφενεία στην πλατεία Ελευθερίας πήγαιναν μαζί τους. Μια τέτοια δυνατή βροχή κάποια χρονιά ήταν που έριξε έναν τοίχο κάτω από τη Βίγλα. Τότε φανερώθηκε εκείνη η Σπηλιά στο πίσω μέρος του κήπου των Ηρώων. Η αποκάλυψή της έδωσε φτερά στη φαντασία μας και μια σιγουριά πως τα μυστήρια και τα φαντάσματα από τα φιλμ της “Ηλέκτρας” θα είχαν εκεί μέσα τη λύση τους. Ό,τι είχε σχέση με θησαυρούς, με σκελετωμένους πειρατές ή ξεχασμένους άθαφτους Γερμανούς από τον πόλεμο, πιστέψαμε με μιας πως έπρεπε να ήταν εκεί μέσα. Δεν είχαμε παρά να δοκιμάσουμε μια εξερεύνηση…