8ο Δημοτικό Σχολείο Ηρακλείου: Κάποτε «Ρωμέικα Σπιτάλια» και μετέπειτα Διδασκαλείο Θηλέων

Επιμέλεια κειμένου Ρίκη Ματαλλιωτάκη

 Ανάμεσα στη Μονή των Σιναϊτών του Αγίου Ματθαίου και στο Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Μηνά, στο κέντρο δηλαδή της παλιάς πόλης του Ηρακλείου υπάρχει το 8ο Δημοτικό Σχολείο Ηρακλείου που όμως δεν ήταν πάντα σχολείο αλλά ένας τόπος ιερός του οποίου την ιστορία οφείλει να γνωρίζει κάθε Ηρακλειώτης ως ελάχιστο φόρο τιμής για όσους έδωσαν τη ζωή τους για να ζούμε σήμερα εμείς ελεύθεροι.

Στο χώρο αυτό λειτουργούσε κατά την Τουρκοκρατία Χριστιανικό Νοσοκομείο, ονομάζονταν «Ρωμέικα Σπιτάλια» και ανήκε στην χριστιανική κοινότητα Ηρακλείου αφού ήδη από το 1796 υπάρχει αναφορά σε Τουρκικό Αρχείο ότι εδώ υπήρχε Χριστιανικό Νοσοκομείο, η συντήρηση του οποίου γινόταν από συνδρομές της κοινότητας των Χριστιανών ενώ παράλληλα λειτουργούσε και ως γηροκομείο και πτωχοκομείο για τους Χριστιανούς του Ηρακλείου.

Το 1866 οι Τουρκικές Αρχές ίδρυσαν τρία Μουσουλμανικά νοσοκομεία στις μεγάλες πόλεις της Κρήτης, το Χριστιανικό Νοσοκομείο όμως διατηρήθηκε και συνέχιζε να συντηρείται με δαπάνες του Οθωμανικού κράτους και μόλις το 1867 η λειτουργία του ανατέθηκε στο δήμο.

Στο κτίριο αυτό έβρισκαν καταφύγιο πολλοί Χριστιανοί κατά τη διάρκεια των διαφόρων διωγμών των Τούρκων (όπως το 1898) και στον αυλείο χώρο του σημερινού σχολείου υπήρχαν τάφοι πολλών θυμάτων της Τούρκικης θηριωδίας από το 1821 και έπειτα.

Το 1902  όμως, τότε που ιδρύθηκε το Πανάνειο Νοσοκομείο σε πολύ κοντινή απόσταση οι υπηρεσίες του Παλαιού Νοσοκομείου ήταν φυσικό να μεταφερθούν στο νέο ίδρυμα.

Έτσι, οι αρχές αποφάσισαν να αξιοποιήσουν το Παλαιό Νοσοκομείο ως Διδασκαλείο Αρρένων το 1904, πολύ σύντομα ωστόσο, μόλις το 1908, το κτίριο μετατράπηκε σε Διδασκαλείο Θηλέων, το οποίο λειτούργησε ως το 1935. 

Το 1935, το κτίριο χρησιμοποιήθηκε για τη στέγαση της Παιδαγωγικής Ακαδημίας, η οποία το 1953 μεταστεγάστηκε στα κτίρια του σημερινού 53ου Δημοτικού Σχολείου, τη γνωστή μας Παιδαγωγική Ακαδημία. Ακόμη αρκετοί εξακολουθούν να αναφέρονται στο 8ο Δημοτικό Σχολείο ως Παλαιά Ακαδημία.

Ιατροί που πρόσφεραν στο Νοσοκομείο

Ιωάννης Σφακιανάκης

Ιωάννης Σφακιανάκης (1848-1924)

Σπουδαίος γιατρός, πολιτικός και λόγιος. Ιατρός του Χριστιανικού Νοσοκομείου και πρόεδρος του φιλεκπαιδευτικού συλλόγου της πόλης. Ανέπτυξε πλούσια δράση και συμμετείχε ενεργά στους απελευθερωτικούς αγώνες της Κρήτης. Υποστήριξε την επανάσταση του Θερίσσου και ήταν κύριος διαπραγματευτής της Σύμβασης της Χαλέπας

Χ. Γιαμαλάκης

Χαρ. Γιαμαλάκης (1858 - 1916)
Ήταν υιός του θρυλικού επαναστάτη παπά Γεωργίου Γιαμαλάκη ή Παπαγιαμαλή από το Κάτω Χωριό Ιεράπετρας. Υπήρξε γιατρός του Χριστιανικού Νοσοκομείου και μετά την κατάργησή του γιατρός του Οθωμανικού και του Πανάνειου Νοσοκομείου. 
Ίδρυσε τη Φιλόπτωχο Αδελφότητα Ηρακλείου, τη Νυκτερινή Σχολή Απόρων Παίδων και την πρώτη Φιλαρμονική. Επίσης ήταν μέλος του φιλεκπαιδευτικού συλλόγου Ηρακλείου.

Σ. Σαββάκης

Σάββας Σαββάκης (1859-1934)

Ήταν υιός του καπετάν Παύλου Σαββάκη από τα Σελλιά Αγ. Βασιλείου. Διετέλεσε διευθυντής, χειρουργός και σπουδαίος οφθαλμίατρος του Χριστιανικού και αργότερα του Πανάνειου Νοσοκομείου

Ήταν αρχίατρος των Απελευθερωτικών Αγώνων του 1912 – 1913 στην Ήπειρο. Μεγάλη και πολύπλευρη η προσφορά του στο Ηράκλειο, στην επιστήμη, στην κοινωνία και στην πατρίδα.

Α. Ιττάρ

Αμάμπιλε Ιττάρ (1830-1904)

Ο γιατρός Amambille Ittar καταγόταν από την Ιταλία. Ήταν διπλωμάτης, υποπρόξενος της Αγγλίας και πρόσφερε αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες του στους ασθενείς και τραυματίες στο Χριστιανικό Νοσοκομείο. 
Στη μεγάλη σφαγή του Αυγούστου 1898 προστάτεψε μεγάλο αριθμό αμάχων που είχαν καταφύγει στο σπίτι του. Ήταν μέλος του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου κι εγκατέστησε τον πρώτο τηλέγραφο στην Κρήτη το 1870.