Οδός Πλάνης ή Ruga Maistra ή Βεζίρ Τσαρσί ή Μαρτύρων 25ης Αυγούστου .

 

 Επιμέλεια κειμένου Ρίκη Ματαλλιωτάκη

Χαράχθηκε ίσως από τους Άραβες (9ος-10ος αιώνας) και υπήρξε ανέκαθεν ο κυριότερος δρόμος στο Ηράκλειο, που ένωνε το κέντρο της πόλης με το λιμάνι. Στην ενετική περίοδο (13ος-17ος) ονομαζόταν Ruga maistra και ήταν ο πιο εμπορικός και πιο σπουδαίος της πόλης ενώ παράλληλα  εδώ βρίσκονταν και η Λότζα των Βενετών αρχόντων . 

 Επί Τουρκοκρατίας ο δρόμος ονομάστηκε Βεζίρ τσαρσί από το ναό του Αγίου Τίτου που είχα μετατραπεί σε Βεζίρ τζαμί και διατήρησε και τότε την εμπορική του ταυτότηα την οποία διατηρεί ως και σήμερα μια και σ’ αυτόν είναι συγκεντρωμένες όλες οι τράπεζες , τα πρακτορεία των ακτοπλοϊκών γραμμών , τα μεγάλα καταστήματα εισαγωγής κ..λ.π. 

Η τωρινή της ονομασία οφείλεται σε ένα τραγικό γεγονός, της 25ης Αυγούστου 1898 που ένας εξαγριωμένος όχλος μουσουλμάνων κατέσφαξε πλήθος άμαχων χριστιανών και μαζί 17 Άγγλους στρατιώτες και τον πρόξενο της Αγγλίας Λυσίμαχο Καλοκαιρινό. 

Η  πράξη βίας αυτή  ευαισθητοποίησε τις Μεγάλες Δυνάμεις, ώστε να πραγματοποιηθεί μερικά χρόνια αργότερα (1913) η ένωση της Κρήτης με την μητέρα Ελλάδα.

Μετά την καταστροφή του 1898 κτίστηκαν μοντέρνα , για τις πρώτες δεκαετίες του περασμένου αιώνα, πολυόροφα κτίρια , που έδιναν σε όποιους έρχονταν και την αντίκριζαν για πρώτη φορά από το λιμάνι την εντύπωση μεγαλούπολης.

Τον πλάνευαν δηλαδή αφού στο εσωτερικό της διατηρούσε τον παλιό χαρακτήρα τις φτωχικές τούρκικες οικοδομές, γι’ αυτό και σατυρικά την ονάμασαν και οδό Πλάνης .