Η Πύλη του Παντοκράτορα,ή Πύλη Panigra ή Χανιώπορτα

Επιμέλεια κειμένου Ρίκη Ματαλλιωτακη

 Η Strada Larga ή Strada Imperiale ή Strada Larga di Panigra που αιώνες μετά θα πάρει το όνομα πλατιά Στράτα κι ακόμα πιο μετά θα μετονομαστεί ως λεωφόρος Καλοκαιρινού οδηγεί σε μια από τις πιο κύριες πύλες της πόλης μας την Πύλη του Παντοκράτορα.

Η συγκεκριμένη πύλη ήταν η μόνη που χρησιμοποιούνταν και και από πολίτες και από τον στρατό και για να μην εμπλέκεται η κίνηση των μεν και των δε, στην πρόσοψη διαμορφώνονται δύο είσοδοι, ενώ στον εσωτερικό χώρο ένας εγκάρσιος τοίχος διαχωρίζει τις χρήσεις.

 

 

Η πύλη και ο προμαχώνας της θα πάρουν το όνομα τους από τη μικρή εκκλησία του Παντοκράτορα που βρίσκονταν στο εσωτερικό της οχύρωσης ενώ στην εξωτερική πλευρά της θύρας εντοιχίζονται πλάκες όπου παριστάνεται ανάγλυφος ο φτερωτός λέοντας του Αγίου Μάρκου, η μορφή του Παντοκράτορα με την επιγραφή ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΩΡ, τη μόνη γραμμένη στα ελληνικά σε ολόκληρη την οχύρωση, και το στέμμα του δόγη της Βενετίας Πιέτρο Λορεντάνο (1567-1570).

Εσωτερικά, προς την πλευρά της πόλης, η πύλη αποκτά μνημειακή πρόσοψη, από τα χέρια του περίφημου αρχιτέκτονα Μικέλε Σανμικέλι, με δύο ανοίγματα, αψιδωτά, πλάτους 3 μέτρων. Επάνω από τη θύρα εντοιχίζονται, αντίστοιχα, δύο ανάγλυφες πλάκες με τον φτερωτό λέοντα και τον Παντοκράτορα, που περιβάλλεται από την επιγραφή ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΩΡ, γραμμένη όμως εδώ στα λατινικά: OMNIPOTENS.

 

Στα νεότερα χρόνια η Πύλη του Παντοκράτορα αποκαλείται και «Χανιώπορτα», αφού συνδέει την πόλη με τη δυτική Κρήτη και τα Χανιά. «Χανιώπορτα» ονομάζεται επίσης το ρήγμα στο τείχος, που δημιουργείται στις αρχές του 20ού αιώνα, δίπλα στη βενετσιάνικη πύλη, και γεφυρώνεται στη συνέχεια με ένα τοξωτό άνοιγμα.