Επιμέλεια κειμένου Ρίκη Ματαλλιωτάκη
Περνώντας έξω από το δικαστικό μέγαρο της πόλης του Ηρακλείου, σίγουρα όλοι θα έχουμε προσέξει ένα μαρμάρινο θύρωμα που υπάρχει στη βόρεια είσοδο, ασφαλώς όμως λίγοι θα είναι εκείνοι οι οποίοι γνωρίζουν ότι το θύρωμα αυτό αποτελούσε κάποτε μέρος της πύλης σε μια από τις πιο σημαντικές μονές του Ηρακλείου, της μονής του Αγίου Φραγκίσκου, και εκεί μεταφέρθηκε από τους Τούρκους.
Η πύλη τούτη ήταν δώρο του Κρητικού Πέτρου Φιλάργυρου ο οποίος ήταν τρόφιμος της Μονής και όταν στα 1409 ανακηρύχτηκε Πάπας της Ρώμης με το όνομα Αλέξανδρος V, βοήθησε στην διακόσμηση του Μοναστηριού.
Το Μοναστήρι εικάζεται ότι κτίστηκε λίγο αργότερα από την εγκατάσταση των Ενετών στη Κρήτη και η μεγαλοπρεπής μορφή του ήταν ευδιάκριτη από μακριά. Εκτός από την μεγαλοπρέπεια του όμως ήταν επίσης φημισμένο για τα ιερά λείψανα που είχε στη κατοχή του όπως το λείψανο του Τιμίου Σταυρού, την Κάρα του Αγίου Στεφάνου, τον βραχίονα του Αγίου Συμεών και λείψανα από το χιτώνα του Αγίου Φραγκίσκου.
Η Μονή καταστράφηκε από το σεισμό του 1508 αλλά ξανακτίστηκε με ακόμα πιο επιβλητική και στερεή μορφή αφού κατάφερε να αντέξει στον ακόμα ισχυρότερο σεισμό που έγινε στη Κρήτη το 1595. Όλα δείχνουν ότι ήταν ναός με ένα κλίτος ο οποίος τελείωνε σε εγκάρσια καμάρα, ενώ στεγάζονταν με ξύλινη στέγη αποτελούμενη από δύο γυρτά μέρη, εκτός από το πρεσβυτέριο που είχε κτιστό θόλο.
Ο ναός ήταν ακόμα τοιχογραφημένος ενώ ιδιαίτερα εντυπωσιακή ήταν η πόρτα της εισόδου η οποία έφερε υπέρθυρο με επιστήλιο που όπως αναφέρει ο Gerola, ήταν σκαλισμένο με φυλλωτά κοσμήματα μέσα από τα οποία προεξείχαν οι προτομές των Αποστόλων με τη προτομή του Σωτήρα στη κορυφή.
Κάτω από τη στέγη υπήρχε μια κρύπτη με είσοδο από το χοιροστάσιο και οι τοίχοι ήταν επενδυμένοι με ταφόπλακες που έφεραν στέμματα και επιγραφές. Εκεί είχαν ταφεί και αρκετοί δούκες της πόλης ανάμεσα στους οποίους και ο Φραγκίσκος Μοροζίνι, ο Εγίδιος Μοροζίνι ο Ιάκωβος Κόρνερ και άλλοι.
Ο ναός του Αγίου Φραγκίσκου ήταν ιδιαίτερα σημαντικός για τους κατοίκους του Χάνδακα και στην γιορτή του έτρεχε πλήθος πιστών προσκυνητών τάσσοντας μάλιστα τα άρρωστα παιδιά τους στον Άγιο και ντύνοντας τα για το λόγο αυτό με τη στολή του τάγματος των Φραγκισκανών.
Μετά την άλωση του Ηρακλείου όμως από τους Τούρκους το 1669, ο ναός μετατράπηκε σε τέμενος αφιερωμένο στον Σουλτάν Μεχμέτ Φετίχ τον Πορθητή, και πλέον αποκαλούνταν «Χουγκιάρ», δηλαδή αυτοκρατορικό τζαμί.Πολύ σύντομα όμως παραμελήθηκε και δέχτηκε την χαριστική βολή από το σεισμό του 1856 από τον οποίο και κατέρρευσε τελικά.
Κατεδαφίστηκε τελικά στα 1857 και τα μάρμαρα του χρησιμοποιήθηκαν στο Βεζίρ Τζαμί που χτιζόταν τότε.Κοντά στο ναό όμως έως και το 1866 εξακολουθούσε να υπάρχει ένα οκταγωνικό βαπτιστήριο και μπροστά του μια μαρμάρινη κολώνα με μια σφαίρα στη κορυφή.
Μέχρι και τις αρχές του αιώνα σωζόταν ένα παρεκκλήσι στην νότια άκρη της εγκάρσιας καμάρας το οποίο κατά το Gerola ήταν οστεοφυλάκιο. Αυτό ήταν και το μοναδικό απομεινάρι του ναού που όμως κι αυτό εν τέλει κατεδαφίστηκε για να κτιστεί στη θέση του το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου και μάλιστα προ ετών βρέθηκαν και περισυλλέχτηκαν θεμέλια του ναού στην αυλή του Μουσείου.
(Πολύτιμες πληροφορίες για το παρόν κείμενο πάρθηκαν από δημοσιεύματα της εφημερίδας «ΑΛΛΑΓΗΣ» -1998-των οποίων την επιμέλεια είχε ο Σταύρος Μουντουφάρης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου