Ο θάνατος στην Κρήτη-Εικόνες

Γράφει η Ρίκη Ματαλλιωτάκη

Μπορεί η Κρήτη να είναι ένα πολύ μεγάλο νησί, μπορεί κατά το πλείστον του να έχει μετατραπεί σε τουριστικό θέρετρο, μπορεί οι τέσσερις μεγάλες πόλεις του-Ηράκλειο, Ρέθυμνο, Χανιά και Άγιος Νικόλαος- να έχουν υιοθετήσει σχεδόν εντελώς δυτικότροπες συνήθειες ζωής, όμως βαθιά μέσα στα σπλάχνα του κάθε Κρητικού, το κύτταρο του Μινωίτη εξακολουθεί και  παραμένει ανόθευτο από προσμίξεις κάτι που είναι πανεύκολο να διαπιστώσεις αρκεί να παραβρεθείς σε μια κηδεία στο νησί.

Αναμφίβολα βέβαια οι γυναίκες σήμερα δεν κόβουν τα μαλλιά και δεν ρίχνουν κάτω τα μάγουλα τους απ’ τις τσαγκρουνιές όπως έκαναν κάποτε, ο σεβασμός όμως στο φοβερό μυστήριο του θανάτου παραμένει ίδιος και απαράλλαχτος αιώνες τώρα.

Σπάνια ο νεκρός δεν θα διανυκτερεύσει στο σπίτι του για την τελευταία του νύκτα στα επίγεια, κύπελλα και πιάτα σπάζονται τη στιγμή της αναχώρησης του  για να ξορκίσουν  με τα θραύσματα τους τον χάρο τον άχαρο, η νεκρική πομπή ακολουθεί ίσαμε το νεκροταφείο, κτερίσματα-αντικείμενα δηλαδή που ανήκαν στον νεκρό κι είχαν για κείνον κάποια ιδιαίτερη αξία-μεταφέρονται στο «νέο του σπίτι», και μετά…

Μετά, όπως ακριβώς λέει και το δημώδες άσμα «τρώτε και πίνετε άρχοντες», όπως ακριβώς βλέπετε στις φωτογραφίες, κι όπως ακριβώς συνέβαινε και στην Μινωική Κρήτη, τα τραπέζια του θανάτου στήνονται με την ίδια μεγαλοπρέπεια που θα στήνονταν και σε ένα γάμο ή σε μια βάφτιση προς τιμή του νεκρού!

Αρνιά και άλλα οικόσιτα σφάζονται τιμής ένεκεν γιατί ο νεκρός στην Κρήτη δεν είναι απλώς ένα ασήμαντο κερί που έσβησε με το φύσημα του θανάτου και πάει τέλειωσε, ο νεκρός είναι η μνήμη εκείνου που απομένει, του ζωντανού δηλαδή, κι αν χαθεί ο ένας χάνεται ευθύς και ο άλλος. Αλυσίδα το σύμπαν που έχει ανάγκη όλους της τους κρίκους για να μην λαβωθεί και προπάντων να μην λαβώσει…