Το κονάκι του Μπέη Σεκεριάν

Της Ρίκης Ματαλλιωτάκη

 Κατηφορίζοντας την οδό Γιαμαλάκη, από την ευθεία της οδού Καλοκαιρινού, λίγο πριν συναντήσουμε το Μποδοσάκειο, βρίσκεται δεξιά  μια πάροδος που θυμίζει τα σοκάκια της Πλάκας, με τα σκαλιά τα οποία πρέπει να ανεβείς για να φτάσεις στην αρχή της οδού Αποκορώνου, σε ένα μικρό και στενό δρόμο του Κάστρου, που ο αέρας του εκτοξεύει μνήμες και νοσταλγία στους παλιούς Ηρακλειώτες,  αφού εκεί υπάρχει ένα από τα ελάχιστα διατηρητέα μνημεία της πόλης μας, το κονάκι του Σεκεριάν.

Πρόκειται για ένα παλιό τούρκικο αρχοντικό της συνοικίας «Μπαλτά Τζαμί» που δέσποζε κάποτε σε ολόκληρη την «Κάτω Γειτονιά» του Ηρακλείου, χτισμένο στα μισά περίπου του του 19ου αιώνα, ίσως στην δεκαετία του 1850-60, με έξοχη αρχιτεκτονική μιας εποχής που είχε ως πρωταρχικό υλικό της την πέτρα και το σίδερο.

Αυτό το κονάκι ανήκε σε ένα Τούρκο μπέη, το Σεκεριάν, και το έκτισαν- όπως θέλει η παράδοση- Κωνσταντινοπολίτες μάστοροι.

                                     

Από την αυλόπορτα λοιπόν με την περίεργη σιδεριά, που συνεχίζει και πάνω από τον αυλότειχο, δεξιά κι αριστερά μπαίνεις σε μια τεράστια αυλή που κάποτε σίγουρα θα ήταν ένας μικρός παράδεισος.

Στρωμένη με μαρμαρόπλακες, κε ένα μεγάλο μέρος της με χοχλακόπετρες διαφόρων μεγεθών τοποθετημένες περίτεχνα σαν ένα μωσαικό- που σήμερα δυστυχώς δεν υπάρχει- αντικρίζεις στο κέντρο της αυλής ένα μικρό σιντριβάνι.

Αυτό ευτυχώς διατηρείται, καθώς και η κρήνη που είναι τοποθετημένη στον τοίχο του «χαζινέ», σε μια εσοχή με πέτρινο κορνίζωμα, ανάμεσα σε δύο κόγχες ε ημικυκλικό τόξο στην κορυφή, βαμμένες με βαθύ κεραμιδί χρώμα’

Ένα άλλο κτίσμα στα δυτικά, μεταγενέστερο βέβαια αυτό, κατέλαβε μέρος της αυλής και μείωσε- δυστυχώς- την έκταση και την εικόνα του αρχοντικού.

Πέντε παράθυρα με χαρακτηριστικά ημικύκλια, με γωνιαία τόξα στην κορυφή και πολύχρωμα ρομβοειδή τζαμάκια στηριγμέβνα μεταξύ τους με ξύλινα πλαίσια, στολίζουν την κεντρική πρόσοψη στο ισόγειο και στο ανώι.

Πολύπτυχο ξύλινο πλαίσιο περιβάλλει επίσης και την κεντρική πόρτα, καθώς και τα υπόλοιπα παράθυρα του αρχοντικού, όμως το πιο θαυμαστό από όλα είναι το μεσαίο τμήμα του ανωγείου με την προεξοχή,

Ένα κιόσκι με τέσερα περίτεχνα σιδερένια στηρίγματα,  και στην οροφή οξύκορφο αψιδωτό τόξο, υπογραμμίζει την άψογη τεχνική αισθητική. Βέβαια πρέπει να τονιστεί ότι αυτό το σπίτι έχει υποστεί μεταβολές  αλλά και κακοποίηση από τους ανθρώπους που το κατοικούσαν, εως και την πλήρη εγκατάλειψη του για ένα διάστημα πάνω από μισό αιώνα περίπου.

Εκτός από την  πόρτα της εισόδου, η οποία έμεινε ανέγγιχτη από την φθορά του χρόνου, τα παραθυρόφυλλα έχουν αντικατασταθεί με γαλλικά παντζούρια και οι τοιχογραφίες που άλλοτε κοσμούσαν τους τοίχους στ ψηλοτάβανα δωμάτια, βάφτηκαν και καταστράφηκαν, και μόνο στην οροφή έχουν σωθεί ζωγραφιστές γιρλάντες, οι οποίες απεικονίζουν ελληνικά ακροκέραμα και ανατολίτικα σχέδια.

Ανάμεσα σε αυτά τα σχέδια ξεχωρίζει το μισοφέγγαρο και το αστέρι, εμφανέστατη απόδειξη της πάλαι ποτέ τουρκικής κυριαρχίας στο νησί, όπως επίσης και το χαμάμ στο υπόγειο του σπιτιού.

Το σπίτι αυτό, ίσως και να μην υπήρχε σήμερα αν η 7η Εφορία Νεότερων Αρχαιοτήτων, με έγκριση και απόφαση της επιτροπής της, δεν επενέβαινε για να κηρυχτεί διατηρητέο και άξιο μελέτης  και επισκευής.