Γιώργης Σφακιανάκης ή Αβυσινός: Ο Γητευτής του βιολιού

Της Ρίκης  Ματαλλιωτάκη

Γεννήθηκε  το 1931 στο Σκαλάνι  Ηρακλείου, ένα μικρό  χωριό ούτε δέκα χιλιόμετρα μακριά από το κέντρο της πόλης και  μόλις στα δεκατέσσερα του έπαιζε βιολί στο καφενείο του πατέρα του ενώ δεν είχε περάσει μια δεκαετία και στο ίδιο μέρος  είχε ήδη αποκτήσει το δικό του μαγαζί  όπου για χρόνια διασκέδασε όσο κανείς  κόσμο και κόσμο  με το βιολί του.

Το πραγματικό του όνομα είναι Γιώργης Σφακιανάκης , μη  κάνετε το  λάθος  όμως να τον αναζητήσετε με αυτό  γιατί σίγουρα θα  μπλεχτείτε ανάμεσα  στους χιλιάδες Σφακιανάκηδες  που υπάρχουν στη Κρήτη  με αποτέλεσμα  ο μεγάλος κρητικός  καλλιτέχνης να χαθεί στην ανωνυμία.

Αναζητήστε τον καλύτερα σαν Γιώργη Αβυσινό, καθώς μια παιδική αταξία, σε συνδυασμό με το πολύ μελαχρινό χρώμα του προσώπου του, έμελλαν  να γίνουν  η αφορμή που θα του έδιναν ένα
όνομα με  εντελώς  ξεχωριστό χρώμα, ακριβώς  σαν τη μουσική του προσωπικότητα του  που ήταν πέρα για πέρα ξεχωριστή:

«  Πήγαινα ακόμα στη τρίτη τάξη του δημοτικού σχολειού  όταν στην ώρα της γυμναστικής έκανα κάτι, ούτε θυμάμαι τι, που δεν άρεσε στο δάσκαλο. Έρχεται λοιπόν προς το μέρος μου,  με κοιτά αφάνταστα εκνευρισμένος, εμπνέεται μάλλον και από τη μαυρίλα μου οπότε γυρνά και  μου λέει « Αβυσινέ  έβγα τώρα αμέσως έξω από τη γραμμή…»

 Αυτό ήταν, άκουσαν  οι συμμαθητές μου τη κοροϊδία, την κράτησαν, την μετάδωσαν   κι έκτοτε δεν με ξαναείπε ποτέ κανείς με άλλο όνομα.»  

Τότε βέβαια το άτακτο, μελαχρινό παιδί  σίγουρα δεν  γνώριζε ακόμα πως το άστρο του ήδη ετοιμαζόταν  σιγά-σιγά να τον καθιερώσει σαν ένα από τους μεγαλύτερους μουσικούς, κρητικούς καλλιτέχνες με το καινούργιο του όνομα: Αβυσινός!!

Επί του παρόντος λοιπόν σταματά κάθε είδους σπουδές, όπως τα περισσότερα από τα παιδιά της  γενιάς του,  το μικρόβιο όμως που αναμφίβολα  υπήρχε μέσα του έκανε κιόλας τη δουλειά του καλλιεργώντας το έδαφος σε μια εποχή  που το κύριο χαρακτηριστικό της ήταν οι κάθε είδους δυσκολίες:

« Ήθελα να μάθω αλλά πως…κι ευτυχώς δηλαδή που έπεσε κάποτε ένα βιολί στα χέρια μου. Τι βιολί τώρα… ένα  κουφάρι  φαντάσου…Για να το μεταμορφώσω  εγώ σε  βιολί  πήγα ο καημένος να κόψω τρίχες από την ουρά της φοράδας μας νομίζοντας πως θα τα κατάφερνα να τις κάνω χορδές  και πως δε με σκότωσε το ζωντανό είναι θαύμα…»

Απτόητος  όμως  ο Γιώργης ο Αβυσινός εξακολουθεί τη προσπάθεια ίσως και  για να αποδείξει για μια ακόμα φορά με τη περίπτωση του πως ο άνθρωπος  γεννιέται μόνο και όχι γίνεται:

« Είμαι εντελώς αυτοδίδακτος σε ένα όργανο  που για να το μάθεις  πρέπει να κάνεις το λιγότερο δεκαπέντε χρόνια ωδείο… αλλά και πάλι μόνο αν σου το λέει η ψυχή σου θα το μάθεις... Αν δε σου το λέει η ψυχή σου  δεν το μαθαίνεις ούτε σε πενήντα πέντε χρόνια  γι’  αυτό κιόλας δεν είναι τυχαίο που το βιολί το έχουν ονομάσει βασιλιά των οργάνων!

Εγώ πάντως προσωπικά δεν ξέρω ούτε καν τι είναι οι νότες. Νότες…τι είναι αυτό, δεν έπαιξα ποτέ μου με νότες εγώ. Η μουσική που παίζω βγαίνει πάντα μέσα από τη ψυχή μου, πάει κατόπιν στο μυαλό μου κι από εκεί μετά φεύγει και πάει κατευθείαν στα χέρια μου. Πως  δεν ξέρω, που να ξέρω...  Πάρα πολλές φορές ξυπνώ τη νύχτα επειδή έχω ονειρευτεί ένα σκοπό και για να μην τον ξεχάσω σηκώνομαι αμέσως, τον παίζω στο βιολί και τέλος,  αυτό είναι…»

Κάπου εδώ σηκώνεις τα χέρια ψηλά κι αναρωτιέσαι «μα πως είναι δυνατόν άραγε κάποιοι άνθρωποι να λειτουργούν έτσι,  μήπως άραγε έχουν την ικανότητα  να γητεύουν αόρατες δυνάμεις της φύσης;»

Και σίγουρα η περίπτωση  του μεγάλου βιολάτορα Γιώργη Αβυσινού μάλλον που έχει πολλούς προβληματίσει:

«Ήρθε κάποτε στο μαγαζί ο Χατζηδάκης μαζί με τον Φάμπα ,το  μεγαλύτερο  τότε κιθαρίστα  όλης της Ελλάδας, και μόλις τους είδα εγώ πανικοβλήθηκα και μόνο στη σκέψη πως μπορεί να με βάλουν  να παίξω μπροστά τους, όπως όντως έγινε κι αυτό που φοβόμουν δεν το απέφυγα. Ζήτησε ο Χατζηδάκης να με ακούσει κι εγώ προσπαθώντας να βρω τη ψυχραιμία μου έπαιξα μπροστά τους «Καστρινές κοντυλιές» «Κοντυλιές της νύχτες» «Κοντυλιές Καλογερίδη» και άλλα.

Όταν σταμάτησα γυρνά ο Φάμπας και λέει του Χατζηδάκη «μπορείς να μου εξηγήσεις πως γίνεται αυτό κι  εμείς καθόμαστε και τρώμε τα νιάτα μας στα ωδεία;»Και η απάντηση του Χατζηδάκη ήταν «αν ήξερα εγώ θα μπορούσα να εξηγήσω και σε σένα…»

Δεν ήταν όμως μόνο ετούτοι οι δυο μεγάλοι μουσικοί  που μάγεψε με τη μουσική του  ο μεγάλος γητευτής του βιολιού Γιώργης Αβυσινός.

‘Όλα σχεδόν τα ιερά τέρατα κάθε είδους υψηλής τέχνης, ελληνικού μα και παγκοσμίου βεληνεκούς, πέρασαν από το  μαγαζί του την εποχή που μεσουρανούσε, χαιρετήθηκαν και γνωρίστηκαν μαζί του και μαζί με αυτόν φυσικά γνωρίστηκαν και με τη κρητική μουσική. 

Και μπορεί βέβαια να έχουν περάσει  πάνω απο τριάντα  τριάντα χρόνια από τότε που  ο Γιώργης Αβυσινός κρατούσε στα  χέρια του  το βιολί και η Τζόαν Μπαέζ χόρευε  μπροστά του ξυπόλητη κι εκστασιασμένη από τους κελαϊδιστούς ήχους  που το έκανε και έβγαζε, ή από τότε που  η Αλίκη Βουγιουκλάκη, ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ, η Τζένη Καρέζη, ο Μάνος Κατράκης, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, κι ούτε κι ο ίδιος θυμάται  πόσοι και πόσοι ακόμα  γλέντησαν  έως πρωίας στο χώρο του, αυτό όμως δεν εξαλείφει το γεγονός πως ο Γιώργης Αβυσινός είναι από  εκείνους τους λίγους, τους ελάχιστους καλλιτέχνες που η διαδρομή τους χάραξε ανεξίτηλα  τη μουσική ιστορία της Κρήτης.