Της Λιάνας Σταρίδα
Γιορτάζει 12 Ιουνίου. Δεν μπορούμε να τον επισκεφτούμε. Τουλάχιστον μην τον ξεχνάμε.
Η εκκλησία σώζεται σχεδόν ακέραιη στο Ο. Τ. μεταξύ των οδών 1866 – Τσικριτζή – Έβανς, εγκαταλελειμμένη και ασφυκτικά θαμμένη ανάμεσα στις πολυκατοικίες. Ο ναός αυτός, με τον εντυπωσιακό τρούλο και την ισχυρή τοιχοδομία, ήταν ορθόδοξος και αναφέρεται για πρώτη φορά στον κατάλογο IV που συντάχθηκε το 1583 με αρ. 2. Συναντάται σε όλους τους υπόλοιπους καταλόγους V 96, VI (Werdmüller) 57 ως S. Onofrio και VII (Coronelli) 34 ως S. Onofrio, C(hiesa) G(reca), presso il Monte dove si facevano I pegni.
Η εκκλησία σώζεται σχεδόν ακέραιη στο Ο. Τ. μεταξύ των οδών 1866 – Τσικριτζή – Έβανς, εγκαταλελειμμένη και ασφυκτικά θαμμένη ανάμεσα στις πολυκατοικίες. Ο ναός αυτός, με τον εντυπωσιακό τρούλο και την ισχυρή τοιχοδομία, ήταν ορθόδοξος και αναφέρεται για πρώτη φορά στον κατάλογο IV που συντάχθηκε το 1583 με αρ. 2. Συναντάται σε όλους τους υπόλοιπους καταλόγους V 96, VI (Werdmüller) 57 ως S. Onofrio και VII (Coronelli) 34 ως S. Onofrio, C(hiesa) G(reca), presso il Monte dove si facevano I pegni.
Ο Άγιος Ονούφριος είναι μονόκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και στεγασμένη με τρούλο. Ο Gerola παραθέτει στο βιβλίο του την κάτοψη της εκκλησίας καθώς και φωτογραφικό υλικό που δείχνει ότι ο ναός ήταν ελεύθερος περιμετρικά. Η περιγραφή του έχει ως εξής: «Τρουλαίος ναός με εγκάρσιο κλίτος ίδιου ύψους που εσωτερικά τελειώνει σε ημικύκλιο ή είναι ελλειπτικού σχήματος και στεγάζεται με τρούλο. Ειδικότερα, το εγκάρσιο κλίτος του Αγίου Ονουφρίου εσωτερικά τελειώνει σε ημικύκλιο που στεγάζεται με θόλο. Στη νοτιοανατολική γωνία έχει προστεθεί ένα μικρό παρεκκλήσι (κελί με τρούλο)».
Ήταν η έδρα της ορθόδοξης αδελφότητας του Αγίου Ονουφρίου που συστάθηκε στις 19 Μαρτίου 1596. Το μεγαλύτερο τμήμα των μελών της αδελφότητας προερχόταν από το κοινωνικό στρώμα των ευγενών του Χάνδακα, όπως επιβεβαιώνεται από έγγραφο των μέσων του 17ου αι.
Για την ανέγερση της εκκλησίας εντοπίστηκαν αρχειακές ενδείξεις από το 1606 μέχρι και το 1646 που χτιζόταν η θολωτή οροφή της. Φαίνεται ότι η οικοδόμηση του ναού είχε αρχίσει χωρίς την απαραίτητη από τις αρχές άδεια. Με δουκική απόφαση του 1606 σταμάτησαν οι εργασίες ανέγερσης του ναού μέχρι τη χορήγηση άδειας από τη σύγκλητο.
Κατά την οθωμανική περίοδο μετατράπηκε σε χαμάμ. Όταν την επισκέφθηκε ο Gerola, στέγαζε ένα εργαστήριο. Μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών (1924) πουλήθηκε ως ανταλλάξιμο κτήμα στους λαδέμπορους Βιτσαξάκη και Ελευθεράκη, οπότε χρησιμοποιήθηκε ως λαδάδικο.
Ο Άγιος Ονούφριος διατηρείται πίσω από τα παλιά λαδάδικα και είναι ορατός μόνο από τις ταράτσες των παρακείμενων πολυκατοικιών. Από τη δυτική πλευρά της οδού 1866 μπορεί κανείς να διακρίνει το άνω μέρος του τρούλου του. Η είσοδός του είναι από την οδό 1866 και σώζεται μέσα στο σημερινό καφεκοπτείο Κουδουμά. Εσωτερικά, έχει χωριστεί σε δύο τμήματα, κάθετα και οριζόντια, με την προσθήκη μεσοπατώματος από μπετόν και κάθετου τοίχου, με δοκάρια επίσης από μπετόν, που οριοθετεί τις δύο ιδιοκτησίες. Η ανατολική πλευρά δεν είναι ορατή εσωτερικά, αφού το ισόγειο κατάστημα επί της οδού Τσικριτζή έχει κλείσει την προσπέλαση με γυψοσανίδες. Το μνημείο έχει υποστεί τη φθορά του χρόνου, με αποτέλεσμα να έχουν παρουσιαστεί έντονες ρηγματώσεις στον τρούλο.
Οι ιδιοκτήτες, με άδειες που τους είχαν χορηγηθεί στο παρελθόν, είχαν προβεί κατά καιρούς σε στερεωτικές εργασίες (κατά τόπους μανδύας από μπετόν κλπ.), γεγονός που συνέβαλε γενικά σε παραμορφώσεις του μνημείου εξαιτίας της μεικτής στατικής συμπεριφοράς του ( λιθοδομή – πλινθοδομή – μπετόν).
Σήμερα βρίσκεται σε πλήρη εγκατάλειψη.
Ο Άγιος Ονούφριος διατηρείται πίσω από τα παλιά λαδάδικα και είναι ορατός μόνο από τις ταράτσες των παρακείμενων πολυκατοικιών. Από τη δυτική πλευρά της οδού 1866 μπορεί κανείς να διακρίνει το άνω μέρος του τρούλου του. Η είσοδός του είναι από την οδό 1866 και σώζεται μέσα στο σημερινό καφεκοπτείο Κουδουμά. Εσωτερικά, έχει χωριστεί σε δύο τμήματα, κάθετα και οριζόντια, με την προσθήκη μεσοπατώματος από μπετόν και κάθετου τοίχου, με δοκάρια επίσης από μπετόν, που οριοθετεί τις δύο ιδιοκτησίες. Η ανατολική πλευρά δεν είναι ορατή εσωτερικά, αφού το ισόγειο κατάστημα επί της οδού Τσικριτζή έχει κλείσει την προσπέλαση με γυψοσανίδες. Το μνημείο έχει υποστεί τη φθορά του χρόνου, με αποτέλεσμα να έχουν παρουσιαστεί έντονες ρηγματώσεις στον τρούλο.
Οι ιδιοκτήτες, με άδειες που τους είχαν χορηγηθεί στο παρελθόν, είχαν προβεί κατά καιρούς σε στερεωτικές εργασίες (κατά τόπους μανδύας από μπετόν κλπ.), γεγονός που συνέβαλε γενικά σε παραμορφώσεις του μνημείου εξαιτίας της μεικτής στατικής συμπεριφοράς του ( λιθοδομή – πλινθοδομή – μπετόν).
Σήμερα βρίσκεται σε πλήρη εγκατάλειψη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου