Αρχαία Ραύκος ή Άγιος Μύρωνας: Το χωριό με τις δυο κορφές, την πανοραμική θέα και το θαυματουργό αγίασμα.

Γράφει η Ρίκη Ματαλλιωτάκη

Κατά την κλασική και ελληνιστική περίοδο  η Ραύκος αναφέρεται πολύ συχνά στην ιστορία της Κρήτης και η αναφορά που έχουμε στα χέρια μας γι’ αυτήν είναι από τον Σκύλακα (Περιπλους,47) ο οποίος την τοποθετεί νότια της Κνωσού και πλησίον της Γόρτυνας σαν μια πόλη που ήκμασε κατά την  μινωική και ρωμαϊκή περίοδο.

Δυστυχώς όμως  είναι αδύνατον να υπάρξει σαφέστερη και πιο τεκμηριωμένη άποψη για για την αρχαία Ραύκο καθώς δεν έχουν γίνει ανασκαφικές έρευνες, κι έτσι οι πληροφορίες είναι περιορισμένες και εξαντλούνται κυρίως στα όστρακα ελληνικών και ρωμαϊκών χρόνων, λαξευμένες πέτρες, και τυχαία ευρήματα που υπάρχουν σήμερα στο Αρχαιολογικό μουσείο του Ηρακλείου.

Το χωριό μετέπειτα-άγνωστο πότε- μετονομάστηκε σε Άγιο Μύρωνα προς τιμήν του Επισκόπου Κρήτης Μύρωνος ο οποίος γεννήθηκε, έδρασε και κοιμήθηκε σε αυτή την περιοχή.

Η ζωή και το έργο του Αγίου Μύρωνα, ο οποίος ανήκει στη χορεία των αρχαίων Αγίων της Κρήτης είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένα με την αρχαία πόλη της Ραύκου παρότι η ιστορική παράδοση και τα υπάρχοντα στοιχεία δεν διαφωτίζουν επαρκώς τη ζωή και τη δράση του. 

Ξέρουμε μονάχα –μα και πάλι χωρίς βεβαιότητα- πως γεννήθηκε από ευγενείς γονείς στα χρόνια του αυτοκράτορα Δεκίου, περίπου περί το 250 μ. Χ. δηλαδή, και πέθανε σε βαθιά γεράματα-περίπου εκατό χρονών- έχοντας αφήσει πίσω ένα τεράστιο έργο γι’ αυτό και τόσο κατά τη διάρκεια της ζωής του όσο και μετά την κοίμηση του ,πάμπολλα είναι τα θαύματα που του αποδίδονται. 

Κάποια από τα θαύματα που αποδίδονται στον Άγιο χρονολογούνται στην περίοδο της Τουρκοκρατίας και αναφέρομαι χαρακτηριστικά ένα:

Το 1826 οι Τούρκοι του Μεγάλου κάστρου, με επικεφαλής τον Χασάν Πασά, εκστράτευσαν εναντίον των χωριών της επαρχίας Μαλεβυζίου.
Αφού συνέλαβαν πολλούς από τους κατοίκους τους οδήγησαν στο χωριό Άγιο Μύρωνα και τους κράτησαν αιχμάλωτους δίπλα στο Ναό του, πάνω στη στέγη κάποιου σπιτιού με σκοπό να τους μεταφέρουν την επομένη στην Πόλη και άλλους να τους θανατώσουν κι άλλους να τους Τουρκέψουν. 

Για να εμποδίσουν μάλιστα τυχόν απόδραση τους τοποθέτησαν κατά τη διάρκεια της νύχτας και δεύτερη φρουρά. Κατά τα μεσάνυχτα ωστόσο παρουσιάστηκε ένα εκτυφλωτικό φως στον ουρανό και κάτι που έμοιαζε με πύρινες γλώσσες κατέβηκε και στάθηκε πάνω στο ναό. Ταυτόχρονα ακούστηκαν δυνατές βροντές και εκκωφαντικός θόρυβος.
Οι Τούρκοι νόμισαν ότι χριστιανικός στρατός τους είχε περικυκλώσει και επειδή τους κατέλαβε πανικός, έφυγαν τρέχοντας ενώ οι κάτοικοι του χωριού έσπευσαν να απελευθερώσουν τους αιχμαλώτους, οι όποιοι ευχαριστούσαν τον Άγιο για τη σωτηρία τους.

Άλλα στοιχεία:

Το χωριό που φέρει το όνομα Άγιος Μύρωνας είναι κτισμένο στην κορυφή δύο λόφων και σε υψόμετρο 340 μέτρων, είναι η πρωτεύουσα της επαρχίας Μαλεβιζίου, οι κάτοικοι του ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία και απέχει από το Ηράκλειο μόλις 18 χιλιόμετρα.

Διακρίνεται για την ενδιαφέρουσα πολεοδομική του συγκρότηση και την εξαιρετικών δειγμάτων παραδοσιακή αρχιτεκτονική του κι αυτό, σε συνδυασμό με την πανοραμική του θέα,  το καθιστούν τον απόλυτο χειμερινό τουριστικό προορισμό.

Μνεία για το χωριό κατά τους νεώτερους χρόνους γίνεται στην απογραφή του Καστροφύλακα , το 1583, (Κ102) όπου αναφέρεται σαν Samiro και με 254 κατοίκους.

Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ο Άγιος Μύρωνας έγινε το κέντρο της αντίστασης κατά των Οθωμανών ενώ πολλοί κάτοικοι του συμμετείχαν στο Μακεδονικό Αγώνα του 1904-1908 με οπλαρχηγό το Γιάννη Μακράκη, στην επανάσταση του Θερίσου στο πλευρό του Ελευθέριου Βενιζέλου, στους Βαλκανικούς Αγώνες του 1912 – 1913, τέσσερις Αγιομυργιανοί έπεσαν ηρωικά στο έπος του 1940 ενώ κατά τη διάρκεια της κατοχής  σύσσωμη η κοινωνία του χωριού συμμετείχε στην αντίσταση.

Δυστυχώς το χωριό καταστράφηκε ολοσχερώς έπειτα από ένα μεγάλο σεισμό το 1856, ξανακτίστηκε όμως και σήμερα είναι ένα από τα πιο όμορφα χωριά του Νομού 

Ηρακλείου.

Κάθε χρόνο στις 8 Αυγούστου, ημέρα εορτασμού του Αγίου Μύρωνα, στο χωριό γίνεται μεγάλο πανηγύρι στην ομώνυμη  εκκλησία του χωριού όπου ο επισκέπτης μπορεί να προσκυνήσει τα οστά του Αγίου και να πιει νερό από τη σκήτη που μόνασε κι έκτοτε λέγεται πως αναβλύζει θαυματουργό αγίασμα….