Επιμέλεια κειμένου Ρίκη Ματαλλιωτάκη
«Όταν ξέσπασε στην ηπειρωτική Ελλάδα η επανάσταση του 1821, ο πληθυσμός της Κρήτης ήταν περίπου 290.000, από τους οποίους οι 160.000 ήταν Μουσουλμάνοι και οι 130.000 ήταν Χριστιανοί. Η μέγιστη πλειοψηφία όλων αυτών ήταν ελληνόγλωσσοι. Οι Μουσουλμάνοι Κρητικοί μπέηδες, με τους γενίτσαρούς τους, είχαν πρακτικά εκμηδενίσει τη δύναμη του Τούρκου βαλή (=κυβερνήτη) και διοικούσαν με έναν άσπλαχνο και αυταρχικό τρόπο τους Χριστιανούς Κρητικούς.»
. Κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής
αυτοκρατορίας, ο χωρισμός ανάμεσα στις διαφορετικές ταυτότητες δε γίνεται με
βάση το έθνος, έννοια άγνωστη στο χώρο της καθ ημάς Ανατολής, αλλά με βάση το
γένος, το «μιλλετ», τη θρησκευτική πεποίθηση. Οι ορθόδοξοι (Έλληνες,
Σέρβοι, Βούλγαροι κλπ) ανήκαν στο μιλλετ των Ρωμιών, οι μουσουλμάνοι (Τούρκοι,
Κούρδοι κλπ) στο μωαμεθανικό μιλλετ, οι Αρμένιοι στα αντίστοιχα δικά τους
ανάλογα με το δόγμα που πρέσβευαν κλπ. Έτσι, όταν ένας Ρωμιός κάτω από την
πίεση της Οθωμανικής κυριαρχίας αποφάσιζε να μουτίσει, να ασπαστεί το Ισλάμ,
τότε «Τούρκευε», λογιζόταν Τούρκος (δηλαδή μουσουλμάνος) και σταματούσε να
ανήκει πια στο Ορθόδοξο μιλλετ.
Τέτοιοι εξισλαμισμοί είναι αθρόοι σ’όλη τη διάρκεια
της Τουρκοκρατίας και σ’όλες τις περιοχές όπου ζούσε ελληνισμός. Το αποτέλεσμα
τους στην Κρήτη είναι οι Τουρκοκρητικοί, οι οποίοι είναι εξισλαμισμένοι
Έλληνες της Κρήτης, ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ αγνοούν τα Τουρκικά και μιλούν «ρωμεϊκα», και ο εξισλαμισμός
τους έκαμε συνειδητούς Τούρκους με αποτέλεσμα να ήταν εχθρικοί σε κάθε τι
ελληνικό, γιαυτό κι εκείνους που είχαν φύγει πριν την ανταλλαγή, ο Κεμάλ τους
χρησιμοποίησε για κατασκόπους κατά του ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία.
Για τον αριθμό των Κρητών που εξισλαμίστηκαν δεν έχουμε αξιόπιστα στατιστικά δεδομένα, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία πως ήταν εντυπωσιακός, ιδιαίτερα κατά την πρώτη περίοδο της τουρκικής κατοχής. Ήδη το 1657, δώδεκα χρόνια πριν από την άλωση του Χάνδακα, οι εξισλαμισμένοι Κρήτες ανέρχονταν σε 60000 και, στο τέλος του πρώτου αιώνα της τουρκικής κατοχής στην Κρήτη, ο μισός σχεδόν πληθυσμός της είχε περάσει στο Ισλάμ. Όπως έχει προαναφερθεί, στα μέσα του 18ου αιώνα, η μεγάλη πλειονότητα των 260000 κατοίκων της Κρήτης ήταν μουσουλμάνοι.
Δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα καμία συστηματική μελέτη σχετικά με τον εξισλαμισμό των Κρητικών. Περίπλοκα είναι τα ερωτήματα που παραμένουν ακόμη αναπάντητα :
Ποιοι ήταν εκείνοι που καλωσόρισαν το Ισλάμ; Οι
εύποροι γαιοκτήμονες, οι παλιοί καθολικοί ευγενείς, ο χριστιανικός πληθυσμός
της υπαίθρου; Με τη βία επέβαλαν οι Οθωμανοί τον εξισλαμισμό; Ή έδειξαν ανοχή
στο θέμα της θρησκείας του τοπικού πληθυσμού; Και, σε τέτοια περίπτωση, πού
πρέπει να αποδοθεί η ταχύτητα και η έκταση του εξισλαμισμού της Κρήτης;
Βέβαιο είναι ότι οι απαντήσεις σε όλα αυτά τα
ερωτήματα βρίσκονται στο σκοτάδι, και εκεί θα μάλλον θα παραμείνουν, ωσότου
γίνει συστηματική δημοσίευση του σχετικού ανέκδοτου υλικού. Αυτό όμως δεν
αναιρεί το γεγονός ότι «οι εξισλαμισμένοι δεν χάθηκαν μόνο για την ορθοδοξία
αλλά και για τον ελληνισμό».
Λίγοι από τους μωαμεθανούς Κρήτες είχαν καθαρά
ανατολίτικη προέλευση. Η πλειονότητα απαρτιζόταν από προσηλυτισμένους Έλληνες,
τους Μπουρμάκους, οι οποίοι εξακολουθούσαν να μιλούν τη μητρική τους γλώσσα (
χρησιμοποιούσαν την αραβική γραφή, σε αντίθεση με τους Καραμανλήδες της Μικράς
Ασίας ), να πίνουν κρασί παρά τη σχετική θρησκευτική απαγόρευση και να
διατηρούν τα ήθη και τα έθιμα των πατέρων τους.
Για τη δημογραφική εξέλιξη της Κρήτης :
Στα μέσα του 18ου αιώνα, όταν οι κάτοικοι της Κρήτης
ανέρχονταν περίπου σε 260000, οι περισσότεροι ήταν μουσουλμάνοι, ενώ, στο τέλος
του, χάρη στις βελτιωμένες συνθήκες ζωής των χριστιανών, η αναλογία ήταν σχεδόν
ένα προς ένα, σύμφωνα με τον Olivier [ G. A. Olivier, Voyage dans l’
Empire Ottoman, 6 τόμοι, Παρίσι 1801-1807 ].Μετά το 1821 στη διάρκεια της
μάλλον ήπιας αιγυπτιακής κατοχής, οι χριστιανοί αυξήθηκαν- σύμφωνα με τις
εκτιμήσεις του Pashley το 1834 [ Robert Pashley, Travels in Crete, 2
τόμοι, Λονδίνο 1837 ]- και αποτέλεσαν την πλειονότητα το 1858, όταν 60000
μουσουλμάνοι αντιστοιχούσαν σε 220000 χριστιανούς [ και 907 εβραίους ]. Αυτή η
υπεροχή των χριστιανών αύξήθηκε κι άλλο στις αρχές του 20ου αιώνα: 303000
χριστιανοί έναντι 34000 μουσουλμάνων, που με τη σειρά τους υποχρεώθηκαν να
εγκαταλείψουν το νησί το 1923, όταν άρχισε να ισχύει το πρόγραμμα ανταλλαγής
πληθυσμών της συνθήκης της Λωζάννης.
ΠΗΓΗ https://pontosandaristera.wordpress.com/2008/07/17/18-7-2008/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου