Η Βούργια ή βουργιαλάκι ή βουργιάλι

 

Επιμέλεια κειμένου Ρίκη Ματαλλιωτάκη

Απαραίτητο εργαλείο για τον άνθρωπο της υπαίθρου διότι μέσα σε αυτήν μετέφερε το φαγητό του. Το χαρακτηριστικό κρητικό υφαντό σακίδιο απαραίτητο στην καθημερινή ζωή των κρητικών, η μάλλινη αυτή τσάντα χειροτεχνημένη στον αργαλειό , μεταφέρεται στην πλάτη εξυπηρετώντας διάφορες χρήσεις.

Ήταν  τρόπος να μεταφέρει ο βοσκός τη τροφή του στη πλάτη για να μπορεί να κρατά τη κατσούνα του (το μπαστούνι του)και να προσέχει τα πρόβατά του, στα βουνά της Κρήτης. Το ίδιο ίσχυε και για τους αγρότες. 

Η βούργια ήταν ο τρόπος να μεταφέρουν κάπου τη τροφή τους. Αν σκεφτούμε ότι εκείνα τα χρόνια το μεταφορικό μέσω ήταν τα πόδια και το γαϊδούρι, τα χέρια τους έπρεπε να ήταν ελεύθερα. Υφαντή στον αργαλειό, η βούργια, είχε πάνω τα λεγόμενα ξόμπλια της, τα στολίδια της ανάλογα με τη μαεστρία της υφάντρας. 

Η ονομασία βούργια ή βουργίαλι ή βουργιαλάκι-το υποκοριστικό-  ετυμολογείται από το μεσαιωνικό βούλγια και αυτό από το λατινικό bulgea (δερμάτινο πουγκί, λέξη κελτικής προέλευσης). Αξιοπερίεργο είναι ότι από την ίδια λατινική ρίζα είναι και το αγγλικό budget, άρα θα μπορούσε κανείς να πει πως το μπάτζετ είναι μακρινό ξαδέρφι της βούργιας.

Η βούργια θεωριόταν σήμα κατατεθέν των βοσκών: «Έζωσε σφιχτά το φαρδύ ζωνάρι του, ανακρέμασε στην πλάτη του την πιο καλή, την ξομπλιαστή του βούργια, φούχτωσε το βοσκοράδβι του», λέει κάπου ο Καζαντζάκης.

 Βέβαια, αυτό έχει και μειονεκτήματα, όπως λέει η μαντινάδα: «Τη βέργα μου επαντόνιαρα [έβαλα στην άκρη] και πια δε βάνω βούργια, γιατί ‘πες πως δε θες βοσκό αγάπη μου καινούργια».

Κάποτε η βούργια, μαζί με ένα μεταξωτό μαντίλι, ήταν το πρώτο δώρο της νύφης στο γαμπρό, όταν γινόταν οι αρραβώνες ενώ σήμερα τις βούργιες τις χρησιμοποιούν για να βάζουν μέσα το χάρισμα (χρηματικό δώρο ) στους κρητικούς γάμους