Κυριακή 14 Νοεμβρίου 2021

Τα ιερά δέντρα της Κρητικής παράδοσης



Γράφει η Ρίκη Ματαλλιωτάκη

Η δύναμη της φύσης είναι τέτοια που υπάρχουν περιπτώσεις που συχνά ξεπερνούν το όριο του φυσικού- λογικού, φτάνοντας έως το σημείο να αφήνουν τους πάντες άφωνους, κι όταν επιτέλους ανοίγουμε το στόμα μας τότε μιλάμε για ένα «θαύμα».
Γιατί ασφαλώς το να αντικρίζουμε ένα δέντρο να φυτρώνει στα χωράφια, στις πλαγές των βουνών, ή οπουδήποτε αλλού αλλού υπάρχει λίγο χώμα τέλος πάντων, σίγουρα είναι κάτι που δεν θα μας ξενίσει.
Το να αντικρίσουμε όμως ένα δέντρο, και όχι ένα απλό δεντράκι αλλά δέντρο τεράστιο και φουσκωτό, πάνω σε στέγες κτιρίων, αυτό σίγουρα είναι κάτι το οποίο δεν μπορεί να το συμπεριλάβει κανείς στα όρια μιας λογικής εξήγησης,

Τέτοιου είδους δέντρα ο δημοσιογράφος Νίκος Ψιλλάκης, έχει εντοπίσει στην Κρήτη πάνω από 50, και τα οποία έχουν φυτρώσει πάνω σε στέγες εκκλησιών, συνεπώς η παράδοση αιώνων τα καθιέρωσε ως «ιερά δέντρα».

Στο χωριό Αυγενική Μαλεβυζίου, στον Βυζαντινό Ναό του Τιμίου Σταυρού ή στον Σταυρωμένο, όπως τον αποκαλούν, υπάρχει ένα κυπαρίσσι στην στέγη πάνω από το βόρειο τοίχο του του ναού, ξερό δυστυχώς σήμερα.
Κανείς δεν γνωρίζει πως φύτρωσε εκεί, όμως οι κάτοικοι πιστεύουν ότι βρίσκεται στη στέγη του Σταυρωμένου από πολύ παλιά, γι’ αυτό κιόλας και το θεωρούσαν δέντρο με ιαματικές ικανότητες, και ο σεβασμός τους απέναντι του ήταν πολύ μεγάλος.

Το 1970 όμως, με τις εργασίες ανάπλασης του ναού, αν και δεν πείραξαν τις ρίζες του δέντρου, στεγανοποίησαν το ναό με αποτέλεσμα να μην περνά υγρασία το εσωτερικό του και το κυπαρίσσι ξεράθηκε σιγά, σιγά από έλλειψη νερού λίγα χρόνια αργότερα, και σήμερα μονάχα ο ξερός κορμός του στην στέγη δηλώνει την παρουσία του.

Επίσης, στο χωριό Μαθές Αποκορώνου, βρίσκονταν μια χαρουπιά πάνω στα κεραμμύδια της στέγης της εκκλησίας του Αι Αντώνη, με ύψος περίπου δεκαπέντε μέτρων και περιφέρεια γύρω στα δυόμιση μέτρα.

Η ιστορία της συγκεκριμένης εκκλησίας ξεκινά από την εποχή της Ενετοκρατίας στην Κρήτη.
Τότε ήταν που κάποιος ερημίτης αποφάσισε να κτίσει ένα εκκλησάκι αφιερωμένο στην μνήμη του ασκητή Αγίου Αντωνίου, στις δεντρόφυτες πλαγιές του Μαθέ, κοντά στην πηγή με το γάργαρο νερό που δροσίζει ως σήμερα τους περαστικούς, κι ο ίδιος να ασκητέψει εκεί.
Με την βοήθεια των κατοίκων της περιοχής κτίστηκε το εκκλησάκι, όμως λίγο καιρό αργότερα στα κεραμίδια του παρουσιάστηκε κάτι που έμοιαζε με φυτό, και σε μερικούς μήνες έγινε ένα μικρό δεντράκι.

Και φυσικά όλοι μίλησαν για ένα θαύμα.

Ο περιηγητής Δαφνέρ όμως, που επισκέφτηκε την Κρήτη στις αρχές του περασμένου αιώνα, το θεωρεί απολύτως φυσιολογικό γι’ αυτό και γράφει:

«Επάνω στην σκεπή αυτής της εκκλησίας έπεσε εδώ και πεντακόσια χρόνια ένα χαρούπι από μια άλλη χαρουπιά εκεί κοντά. Μέσα στα χώματα και τα σαπισμένα φύλλα, που με τον καιρό συσσωρεύτηκαν στα κεραμιδιά, φύτρωσε ένα φυντάνι που λίγο αργοτερα έγινε δεντράκι. Τον ερημίτη τον ευχαριστούσε η παρουσία του δέντρου και επειδή του περίσευε καιρός υποβοηθούσε στην ανάπτυξη του, με αποτέλεσμα να βλέπουμε σήμερα μια τεράστια χαρουπιά να στέκει πάνω από την μισοπεσμένη σκεπή της εκκλησίας».

Αυτά έγραφε ο Δαφνέρ όταν κατά την επίσκεψη του στην Κρήτη αντίκρισε το περίεργο σύμπλεγμα δέντρου και εκκλησίας στο Μαθέ.

Και σίγουρα κι αν ακόμα δεν πίστεψε σε θαύμα, εντυπωσιάστηκε πάντως κι ο ίδιος από το όλο θέαμα, όπως ακριβώς και όλοι όσοι κάθε χρόνο στις 17 του Γενάρη έρχονται από όλη την Κρήτη για να γιορτάσουν στη γιορτή του Αγίου και άκουγαν τους κατοίκους του Μαθέ να διηγούνται με συγκίνηση τους θρύλους και τις παραδόσεις γύρω από το δέντρο.

Στις 10 του Φλεβάρη όμως του 1992, το δέντρο καταστράφηκε από πυρκαγιά και εκτός από τις ρίζες του που βρίσκονταν μέσα στην εκκλησία, τίποτα από αυτό δεν σώζεται πια.

Σώζονται όμως οι θρύλοι όπως είπαμε που διηγούνται συμβάντα σαν αυτό το σχετικό με κάποιον Μαθιανό που πήγε κάποτε να κόψει χαρούπια και ο Άγιος δεν τον άφησε διώχνοντας του από τα χέρια το τσεκούρι που βρέθηκε αργότερα περίπου ένα χιλιόμετρο μακριά από την εκκλησία.

Θυμούνται επίσης οι κάτοικοι με απορία δυο σκιουράκια, πράγμα πρωτοφανές για τα δεδομένα της Κρήτης , που εμφανίστηκαν ξαφνικά στην περιοχή τους και ζούσαν στον κορμό της ιερής χαρουπιάς, ενώ το ίδιο ξαφνικά χάθηκαν με την πυρκαγιά.



Πολύτιμες πληροφορίες για το παρόν κείμενο αντλήθηκαν από την εργασία του κ. Κώστα Λουλάκη «Τα δέντρα της πίστης»

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Κεντρική αγορά... κάποτε...Εικόνες

Ας δούμε σε δυο φωτογραφίες πως ήταν η κεντρική αγορά της πόλης μας κάποτε...το έχουμε ξαναδει βέβαια ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ   και ΕΔΩ και ΕΔΩ -αν θέλετ...