Κυρά των Αγγέλων: Μια εκκλησιά που κρύβουν τα σύγχρονα καταστήματα στη Λεωφ. Καλοκαιρινού

 

Επιμέλεια κειμένου Ρίκη Ματαλλιωτάκη

Η Παναγία των Αγγέλων χτίστηκε το 13ο αιώνα και θεωρείται η σημαντικότερη εκκλησία των ορθοδόξων της Βενετοκρατούμενης Κρήτης αφού ήταν η έδρα του Πρωτόπαπα.

Αναφέρεται στον πρώτο κατάλογο των εκκλησιών της πόλης του 1320 ως «Santa Maria degli Angelis in Beccharia (σφαγεία)» και βρίσκεται εκεί που τελειώνει η Πλατειά Στράτα (σημερινή Λ. Καλοκαιρινού) και ενώνεται με την οδό Ίδης.

. 

Μετά την κήρυξη του Αγίου Τίτου, έως τότε ορθόδοξου Μητροπολιτικού ναού, σε καθεδρικό των ενετών, η Παναγία των Αγγέλων αποτέλεσε έδρα του Πρωτόπαπα των Ορθοδόξων και σημαντικότερο ναό του ορθόδοξου πληθυσμού του Χάνδακα. Ολόκληρη η συνοικία της Παναγίας των Αγγέλων ονομαζόταν Beccharia από τα σφαγεία που υπήρχαν στην περιοχή. 

Η ύπαρξη των σφαγείων εκεί αποτέλεσε πολλές φορές αφορμή για να ξεσπάσουν έριδες μεταξύ των Λατίνων και του ορθόδοξου πρωτόπαπα που επιδίωκε την απομάκρυνσή τους από την ιερή εκείνη περιοχή.

 Ο χώρος των σφαγείων ορίζεται από τις σημερινές οδούς Μιχελιδάκη, Ψαρομηλίγκων, Βουρβάχων και Ευγενικού. 

Μετά την άλωση ο Ζουλφικάρ Αγάς την χώρισε σε κατασήματα απο τα ενοίκια των οποίων συντηρούνταν το τζαμί του  και πρίν την ανταλλαγή των πληθυσμών ήταν καφενείο μουσουλμάνου ενω επειτα έγινε κατάστημα κρεβατιών

Σήμερα σώζεται το βόρειο κλίτος  εντος του καταστήματος ρούχων "Μπαχάμες" ενώ ο  Gerola μας πληροφορεί ότι ο ναός ήταν δίκλιτος με κατεστραμένο το νότιο κλίτος. Αναφορές σε έγγραφα του 1320 κάνουν λόγο για ένα ανοιχτό χώρο, ο οποίος υπήρχε έξω από το ναό και για ένα νεκροταφείο στα ανατολικά.