Κρήνη Φιντίκ Πασά: Ένα μνημείο του 1691 συνδεδεμένο με λάστιχα

Επιμέλεια κειμένου Ρίκη Ματαλλιωτάκη

 Η κρήνη στο γεωπονικό κήπο που φέρει το όνομα του Οθωμανού διοικητή του Μεγάλου Κάστρου εκείνη την περίοδο.

 

Το μνημείο δημιουργήθηκε στα 1691-92, λίγα χρόνια μετά την κατάληψη της Κρήτης από τους Οθωμανούς δηλαδή, από τον διοικητή του Μεγάλου Κάστρου εκείνη την περίοδο Φιντίκ Μεχμέτ Πασά  εξ ου και το όνομα της.

Βρισκόταν στη σημερινή οδό Πεδιάδος, κοντά σε  τζαμί αφιερωμένο στον πασά και  σε έγγραφο του έτους 1694, αναφέρεται ότι το  συγκεκριμένο τζαμί διέθετε τρεις κρήνες. Επίσης η κρήνη του Χατζή Φιντίκ Μεχμέτ Πασά αναφέρεται και σε καταχωρίσεις των ετών 1722 και 1764 στο κατάστιχο του καδή του Χάνδακα (Σταυρινίδης, Μεταφράσεις, Ε’, 239-242, υποσ. 46).

Η κρήνη φέρει οθωμανική επιγραφή η οποία –παρότι σήμερα λόγω της φθοράς είναι δυσανάγνωστη -μεταφράστηκε από τον Παύλο Χιδίρογλου (Χιδίρογλου, Οθωμανικές Επιγραφές) και γράφει τα εξής

Η Οθωμανική επιγραφή

«Barekallah zi asaf-ι tab’-i anka / hafız-ı Kandiye ol zat-ı şeri ve dânâ // rüz ü şeb miyanbeste atiye-i ömr-i mühim / say ü gayret ile memduh güruh-ı ukalâ // def’-i ateş etmek içün [?] bazı enam muhtac / burada bu çeşme-i zemzem reviş [?] kıldı bina // böyle bir menfaat Halik Hüda içün olur / sebeb rahmet olub eylemeleri hayır dua // sedad içün bu göze dersin tarih / su-yι miat [?] mat [?] ayn-ı Mehmed Paşa // [sene] 1103».
«Ας ευλογεί ο Θεός τη συνετή και σπάνια φύση του φρουρού του Χάνδακα, του έξοχου και σοφού εκείνου προσώπου, που μέρα και νύχτα είναι έτοιμος να θέτει τον εαυτό του στην υπηρεσία της δωρεάς (;), που επαινείται από το πλήθος των συνετών για την προσπάθεια και το ζήλο [του]. [Επειδή] ορισμένοι είχαν ανάγκη να σβήσουν τη δίψα τους, οικοδόμησε εδώ αυτή την κρήνη του Ζεμζέμ. Τέτοια ωφέλεια προξενεί κανείς μόνο για το Δημιουργό. Το να κάνουν μια αγαθή ευχή για τη συγχώρεσή του [δωρητή] είναι ο λόγος [αυτής της δωρεάς]. Πες το χρονόγραμμα γι’ αυτή την κρήνη για λογαριασμό του Σεντάτ (;): [Αυτό] το άφθονο (;) νερό κάνει θαυμαστή (;) την πηγή του Μεχμέτ Πασά. [Έτος] 1103 [1691/92]».

Κάποια στιγμή η κρήνη αναστηλώθηκε και μεταφέρθηκε από το Δήμο Ηρακλείου δίπλα στο τείχος της τάφρου εντός του Γεωπονικού Κήπου και πλέον γεμάτη συνθήματα και συνδεδεμένη με λάστιχα βρίσκεται αφημένη στο έλεος των καιρών.