Επιμέλεια
κειμένου Ρίκη
Ματαλλιωτάκη
Ο τυφλός φανατισμός των Τουρκοκρητικών- -ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ- ΚΙ ΕΔΩ-που οδήγησε στη μεγάλη σφαγή της 24 Ιουνίου, έμεινε στη μνήμη του λαού ως «ο μεγάλος αρπεντές» και τα θύματα του υπολογίζονται περί τα 800 σε Μεγάλο Κάστρο και περίχωρα. Τι οδήγησε όμως σε τούτη τη μεγάλη σφαγή;
Μα τι άλλο από άλλο από την έκρηξη της επανάστασης στην Κρήτη στις 14 Ιουνίου 1821 η οποία εξαγρίωσε το τουρκικό στοιχείο των μεγάλων κέντρων της νήσου με αποτέλεσμα να σημειωθούν απερίγραπτες βιαιότητες με πρώτα θύματα επίσκοπους και κληρικούς.
Πληροφορούμαστε από τον ο Θεοχάρης Δετοράκη στην
Ιστορία της Κρήτης:
Μέρες και νύχτες έσφαζαν , πυρπολούσαν , λεηλατούσαν
το Κάστρο. Αυτή ήταν η πρώτη μεγάλη σφαγή των Καστρινών της Τουρκοκρατίας «ο
μεγάλος αρπεντές», όπως έμεινε στην ιστορία , με περίπου 800 χριστιανούς
νεκρούς. Ο ναός του Αγίου Μηνά έγινε τόπος φρικτού μαρτυρίου. Τα
περισσότερα και επισημότερα στοιχεία της χριστιανικής κοινότητας της πόλης
σφαγιάστηκαν μέσα ή στον περίβολο του Ναού. Ο Ναός και η Μητρόπολη παραδόθηκαν
στις φλόγες. Το πρωί της 24ης Ιουνίου οι Τούρκοι έσφαξαν τον μητροπολίτη
Γεράσιμο Παρδάλη και λένε πως τούτο το έγκλημα έγινε «δια 13 σφαιρών
πιστολιού». Ακόμα έσφαξαν και τους επισκόπους Κνωσού Νεόφυτο,
Χερσονήσου Ιωακείμ, Λάμπης και Σφακίων Ιερόθεο, Σητείας Ζαχαρίας και
Διοπόλεως Καλλίνικον.
Η παράδοση δεν διέσωσε το όνομα του ιερέα που
σφαγιάστηκε πάνω στην Αγία Τράπεζα την, ώρα που ιερουργούσε, όπως πολλές φορές έχει
γραφτεί και ειπωθεί.
Ανάμεσα στους νεκρούς ήταν πολλοί επίσημοι και
γνωστοί Έλληνες όπως και ο διάσημος λόγιος γιατρός Ιωάννης
Λευθαιραίος . Επίσης οι Βατοπαιδινοί ιερομόναχοι Νεόφυτος και Αμβρόσιος
και ο μοναχός Μακάριο και μόνο οι
έντονες παρεμβάσεις των υποπροξένων της Αγγλίας και της Γαλλίας συγκράτησαν
τους Τούρκους και έσωσαν τους υπόλοιπους Έλληνες κατοίκους από την ολοσχερή
καταστροφή. O μεγάλος αρμπεντές όμως
εκτός από το Ηράκλειο απλώθηκε και στο
Μαλεβίζι και εκεί κορέστηκε η μανία των Τούρκων με σκοτωμούς και αρπαγές
σκλάβων που στέλνονταν στην Αίγυπτο. Στη παραγωγική γη του Μαλεβιζίου πρόσβλεπε
για ενίσχυση όλη η επαναστατημένη Κρήτη όπως φαίνεται από έγγραφο του Αφεντούλη
προς τον Ιωάννη Κωλέττη στις 26 Νοεμβρίου 1822.
«……Εχθές το βράδυ ήλθεν ένας άνθρωπος τίμιος και
καθώς πρέπει και μου είπεν, ότι οι εχθροί έκαψαν σχεδόν όλην την επαρχία
Μαλεβίζι, η οποία είναι η πλέον πλούσια και η πλέον εύμορφη από τες 24 της
Κρήτης………Χάνοντας το Μαλεβίζι, χάνομεν μια φοβερή επαρχία, πλήθος λαόν φοβερόν
και πολεμικόν και ένα πλήθος λάδια, εις τα οποία είναι όλη η ελπίδα της Κρήτης
των χριστιανών δια να τα πουλήσουν, και με αυτά τα άσπρα να προβλέψουν και την
ζωοτροφίαν και τα αναγκαία εφόδια του πολέμου».*
Ανάλογες χριστιανικές σφαγές βέβαια έγινα και στην ανατολική
Κρήτη που οι Τούρκοι έσφαξαν τον επίσκοπο Πέτρας Ιωακείμ τον έσφαξαν του
Χουμεριάκου στη μονή Αρετίου. Η μονή Τοπλού λεηλατήθηκε και Πολλοί μοναχοί
σφάγηκαν. Ένα έγγραφο από τα Σφακιά μας δίνει όλη τη δραματική εικόνα της
τουρκικής θηριωδίας: «ας ήλθαν τόσα και τόσα κακά και δυστυχίαι από τους
αθέους και απίστους Αγαρηνούς, τους εχθρούς μας, εις όλον Το γένος μας, εις την
αθλίαν Κρήτην όμως εγίνη πολύ κακόν εις τους χριστιανούς βάνοντας αρχήν από
τους αρχιερείς και ιερείς, μοναχούς κει λαϊκούς και αφάνισαν και εφόνευσαν
όλους...Τους άλλους από φούρκα, σπαθί και μπάλλα τους επέρασαν. Ηγουμένους των
ιερών μοναστηρίων, ιερείς και μοναχούς και καθεξής όσους ηύραν άλλους
εδιχοτόμησαν, άλλους από δυσβάτους και εγκρεμνώδεις τόπους Κατεκρήμνισαν, τας
ωραίας γυναίκας εκράτηαν διά κακήν των επιθυμίαν, τα από μασθούς βρέφη
εδιχοτόμουν, τα από εξ και επτά χρόνων παιδιά Τα ετούρκιζαν οι επείρατοι, φωτιά
εις τας εκκλησίας... και άλλα τινά ανόσια έπραττον οι ανοσιουργοί βάρβαροι...»
Παρ’ όλες αυτές τις αγριότητες όμως η επιθυμία για
λευτεριά των Κρητικών όχι μόνο δεν μειώθηκε, η επανάσταση στο νησί όχι μόνο δεν
έσβησε μα αντίθετα γιγαντώθηκε και κρατήθηκε δέκα ολόκληρα χρόνια ζωντανή!
Πληροφορίες απο: Θεοχάρης Δετοράκης, Ιστορία της
Κρήτης, σελ. 323 - 324
http://www.clab.edc.uoc.gr/seminar/minas/sfagi1821.htm
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου