Ο Πλάτανος της πλατείας Βαλιδέ Τζαμί και τα πέριξ αυτού την δεκαετία του 1950

 

Γράφει η Ρίκη Ματαλλιωτάκη

 

Το ξέρετε πως στην πλατεία Βαλιδέ Τζαμί- ή Φαλτέ Τζαμί όπως το λέμε φάλτσα οι περισσότεροι παραφράζοντας το όνομα της Βαλιδέ Σουλτάνας -ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ- στο όνομα της οποίας ήταν χτισμένο- υπήρχε κάποτε ένας πλάτανος που  ο κορμός του ήταν αδύνατον να αγκαλιαστεί έστω και από πέντε μεγαλόσωμους άντρες;

Το ξέρετε πως η πλατεία αυτή ήταν ένα από τα μετρημένα μα και συγχρόνως το  μεγαλύτερο στέκι της δεκαετίας του 50;

Γενικά με δυο λόγια τι ξέρετε για ένα από τα πιο κεντρικά σημεία της πόλης του Ηρακλείου;

Η αλήθεια πως ούτε κι εγώ ήξερα ιδιαίτερα πράγματα, επειδή όμως «ρωτώντας πάς στην Πόλη» φρόντισα και  «ρώτησα» το βιβλίο του συντοπίτη μας Κωστή Αρβανιτάκη «Τάξις Τρίτη» κι έτσι εύκολα οι σελίδες του με οδήγησαν στο γοητευτικό παρελθόν της πλατείας με τρόπο τόσο μαγικό που κανείς άλλος δεν θα μπορούσε να με οδηγησει!

Διαβάζουμε λοιπόν από το ως άνω Βιβλίο:

«Από τη δεξιά μεριά του Μιναρέ ήταν τα στραγαλατζίδικα, το ένα του Βιδάκη, δίπλα το φαρμακείο του Ματζαπετάκη- υπάρχει ακόμα-, μετά το ζαχαροπλαστείο του Ραυτόπουλου με τα σμυρναϊκά γλυκά και το παγωτό εκμέκ κανταΐφι.

Ο γέρο Μπακιρτζής με τους δυο του γιους στο εμπορικό με τις κάλτσες και τα μάλλινα σώβρακα, από κάτω το μεγέρικο του κυρ Αλέκου, οι Πολυδωρόπουλοι στη συνέχεια και απέναντι στη γωνία ο καφές Τσιχλάκη- επίσης υπάρχει ακόμα-.

Στην άλλη μεριά, αριστερά, ήταν ο Νερολάδης και ο Κωνσταντουλάκης, μεγαλέμποροι και ιδιοκτήτες στην αγορά, το καφενείο του Αλέκου και το βιβλιοπωλείο-τυπογραφείο του Χατζηκώστα και δίπλα τους το μανάβικο του Γκουλμπαξιώτη και το κουρείο του Αρβανίτη και στη γωνία το καπελάδικο του Μυλωνάκη.

Στην απέναντι γωνία οι Τριγώνης –Κουμπενάκης με τους καφέδες, δίπλα τα υφάσματα του Κουναλάκη και μετά ο φούρνος του Ταμιωλάκη.

Στη μέση αυτού του γύρου με τα μαγαζάκια βρίσκονταν το καφενείο με τον πλάτανο και τα καρότσια με τους πλανόδιους και τους σαλταδόρους της αγοράς που πουλούσαν απο πουτίγκες Αγγλίας μέχρι στρατιωτικές κονσέρβες ενώ κάπου εκεί γύρω ήταν αραγμένοι και οι αραμπάδες για το χαμαλίκι.

Εκεί στον μεγάλο πλάτανο σταματούσαν τα λεωφορεία που έφερναν τους χωρικούς από τα χωριά τους κι αυτοί έμπαιναν στο καφενείο του Κουμπέ  για να πιουν το καφέ ή την ρακί τους, κάποτε όμως σταμάτησαν τα λεωφορεία από τα χωριά κι έγινε πιάτσα ταξί.

Πίσω από το καφενείο της Βαλιδέ με το ακέφαλο άγαλμα ήταν η εμπορική Σχολή που αργότερα έγινε Γυμνάσιο Θηλέων κι ομόρφυνε την αγορά με τη δροσιά των κοριτσιών που περνοδιάβαιναν από εκεί, ενώ κολλητά πάνω στον τοίχο της αυλής του Θηλέων βρίσκονταν ένα σωρό μικρομάγαζα και στο τέλος αυτής της μακριάς ουράς το παραγκάκι του Λευτέρη με τα περιοδικά και τα καψούλια…»

Κάπου εδώ όμως θα σταματήσουμε την περιδιάβαση μας στην πλατεία Βαλιδέ Τζαμί της δεκαετίας του 50 και είπαμε, όποιος θέλει να προχωρήσει παρακάτω «Τάξις Τρίτη» του Κώστα Αρβανιτάκη