Ο γιατρός Γεώργιος Τρανταλίδης και τα κληροδοτήματα του που στοιχειώνουν σε Ρέθυμνο και Ηράκλειο

Επιμέλεια κειμένου Ρίκη Ματαλλιωτάκη

 Ο Γεώργιος Τρανταλίδης (1891-1947), με καταγωγή από τον Άη Γιάννη Αγίου Βασιλείου υπήρξε από τους διαπρεπέστερους χειρούργους-γυναικολόγους της Κρήτης. Είχε σπουδάσει στο Παρίσι και διατηρούσε άριστες σχέσεις με τους τοπικούς παράγοντες του Ηρακλείου. Δεν έκανε δική του οικογένεια και επένδυε τα κέρδη του από την ιατρική σε αγορά γης, κυρίως, μέσα από πλειστηριασμούς.

Η περιουσία που συγκέντρωσε ήταν τεράστια: Δύο ακίνητα στο κέντρο του Ηρακλείου. Το ένα  στην οδό Μιλάτου και Αγ. Τίτου, που παλαιότερα στέγαζε την κλινική Λίτινα, οικοπεδικής έκτασης 806 τ.μ. που έχει κηρυχθεί αρχαιολογικό μνημείο και ήταν το σπίτι του Βενετού Αρχιναυάρχου καπετάν Γκράντο. Το άλλο αστικό ακίνητο, επί της οδού Ιδομενέως συνολικής οικοπεδικής έκτασης 1042 τ.μ. που υπήρξε το αρχοντικό του Σαμή Μπέη και παλαιότερα στέγαζε τον οίκο υφαντών Καστρινογιάννη και έχει κηρυχθεί έργο τέχνης που  χρειάζεται ειδική κρατική προστασία. Ακόμα είχε αγοράσει έκταση 1.500 στρεμμάτων στο Κορακοβούνι Ηρακλείου και άλλα 2.500 στρέμματα στην Κρύα Βρύση, προάστιο, σήμερα, του Ηρακλείου.

 Το ερειπωμένο εσωτερικό του Τρανταλίδειου στην Αγίου Τίτου

Πεθαίνοντας ο Τρανταλίδης το 1947, στη διαθήκη του άφηνε την τεράστια περιουσία του στο Δημοτικό Νοσοκομείο Ρεθύμνου για να φτιαχτεί σύγχρονη χειρουργική κλινική στο Ρέθυμνο, αφού όμως πέθαιναν κάποιοι συγγενείς του στους οποίους είχε αφήσει την επικαρπία και την ψιλή κυριότητα.

Το διατηρητέο κληροδότημα Τρανταλλίδη επί της Αγίου Τίτου έχει κυριολεκτικά “στοιχειώσει” στην πόλη, καθώς   τα  υποστηλώματα που είχαν τοποθετηθεί προ δεκαπενταετίας  έχουν πια χαλαρώσει και δεν είναι ικανά να προστατέψουν τη δημόσια ασφάλεια σε περίπτωση κατάρρευσης.   Από την πλευρά του Δήμου Ρεθύμνου τα τελευταία χρόνια  συγκροτήθηκε  ένα ίδρυμα για τη διαχείριση των κληροδοτημάτων και όλων των περιουσιακών στοιχείων που παραχώρησε με τη διαθήκη του το 1946 ο αείμνηστος Τρανταλίδης στον όμορο δήμο.

                             Το κονάκι του Σαμή Μπέη τη δεκαετία του 1980.

Στο Ρέθυμνο δεν υπήρχε ποτέ κάποιο Δημόσιο ή Δημοτικό Νοσοκομείο για την περίθαλψη των ασθενών-κατοίκων. Κατά τη Ρώσικη παραμονή στο Ρέθυμνο (1897-1905), οι Ρώσοι αντιλήφθηκαν την ανάγκη βελτίωσης των δραματικών, έως τότε, συνθηκών περίθαλψης. Έτσι, κατασκεύασαν Νοσοκομείο στον χώρο της σημερινής σχολής Χωροφυλακής, που ολοκληρώθηκε το 1899. Το Νοσοκομείο αυτό παραδόθηκε στον Δήμο Ρεθύμνης, ως Δημοτικό Νοσοκομείο και διεπόταν από τον νόμο 423/25-8-1901, περί Δημοτικών Νοσοκομείων, που ψηφίστηκε από την Κρητική Βουλή, ενώ το 1902 δημοσιεύτηκε στην επίσημη εφημερίδα της Κρητικής Πολιτείας ο «Κανονισμός λειτουργίας του Δημοτικού Νοσοκομείου Ρεθύμνης».

Ποιο ήταν όμως το Δημοτικό Νοσοκομείο Ρεθύμνου;

 Το Δημοτικό Νοσοκομείο Ρεθύμνου, συνέχισε να λειτουργεί στον ίδιο χώρο μέχρι τις 22 Μαΐου του 1941, οπότε, κατά τους γερμανικούς βομβαρδισμούς, καταστράφηκε, παρά τα εμφανή σημάδια που διέθετε στην οροφή του. Αυτή ήταν και η τελευταία ημέρα λειτουργίας του. Τα επόμενα χρόνια το Νοσοκομείο λειτούργησε σε διάφορες ιδιωτικές κλινικές, καθώς και στο κτήριο του Ορφανοτροφείου, πάντα σαν Δημοτικό Νοσοκομείο.  

Το Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Ρεθύμνου (όπως το γνωρίζουμε σήμερα) κατασκευάστηκε το 1953, στον χώρο που και σήμερα βρίσκεται.

 Το ίδιο περίπου διάστημα, το 1951, ο χώρος του πρώην Δημοτικού Νοσοκομείου (που είχε καταστραφεί από τους Βομβαρδισμούς) δόθηκε για την δημιουργία και εγκατάσταση της Σχολής Χωροφυλακής, που παραμένει εκεί ως και σήμερα.

 Έτσι, έπαψε να λειτουργεί, πια, Δημοτικό Νοσοκομείο και λειτουργούσε, πλέον, Δημόσιο Νοσοκομείο.

 Το Δημοτικό, όμως, Νοσοκομείο υφίσταται ως σήμερα (έστω και τυπικά) ως Νομικό πρόσωπο με την υπ. Αριθμ. 639/1955 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και της υπ. Αριθμ. 2145/1955 αποδοχή της γνωμοδότησης από το Υπουργείο Εσωτερικών. Το Δημοτικό Νοσοκομείο, σήμερα, είναι φορέας του κληροδοτήματος Τρανταλίδη και άλλων κληροδοτημάτων. Διοικείται από 11μελές Διοικητικό Συμβούλιο που διορίζεται από το Δήμο Ρεθύμνου, με Πρόεδρο τον εκάστοτε Πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου Ρεθύμνου. 

  Από την πλευρά του Δήμου Ρεθύμνου τα τελευταία χρόνια  συγκροτήθηκε  ένα ίδρυμα για τη διαχείριση των κληροδοτημάτων και όλων των περιουσιακών στοιχείων που παραχώρησε με τη διαθήκη του το 1946 ο αείμνηστος Τρανταλίδης στον όμορο δήμο.

Ας γυρίσουμε όμως στον Τρανταλίδη. Οι συγγενείς του, που είχαν αναλάβει την περιουσία του απεβίωσαν τη δεκαετία του 1960, που όμως τότε δεν υφίστατο ως κτήριο το Δημοτικό Νοσοκομείο, αφού είχε καταστραφεί στους βομβαρδισμούς του 1941 και η οικοπεδική έκταση είχε παραχωρηθεί για τη δημιουργία της Σχολής Χωροφυλακής, ενώ, εν τω μεταξύ, από το 1953, είχε δημιουργηθεί το Γενικό κρατικό Νοσοκομείο Ρεθύμνου.

 Έτσι, καταληκτικά, η περιουσία Τρανταλίδη, (που στο μεταξύ έχει καταπατηθεί στο μεγαλύτερο μέρος της όσον αφορά τα οικόπεδα) δεν μπορεί να δωρηθεί στο Δημοτικό Νοσοκομείο, γιατί, απλούστατα, αυτό δεν υπάρχει!  Δεν μπορεί όμως να πάει ούτε στο Δημόσιο Νοσοκομείο, αφού κάτι τέτοιο δεν αναγράφεται στη βούληση του διαθέτη.

ΠΗΓΗ